Niska samoocena – sprawdź swoją samoocenę i poznaj metody jej poprawy

niska samoocena

Zadaj sobie  proste pytanie – czy lubisz siebie? Zastanów się dobrze. Czy jesteś wystarczająco dobry? Czy jesteś wartościową osobą? Niska samoocena?

Jeśli na któreś z tych pytań odpowiedziałeś „nie” lub zawahałeś się – najwyższa pora popracować nad własną samooceną.

Z tego artykułu dowiesz się, czym jest wysoka i niska samoocena oraz pewność siebie, a także jak podnieść poczucie własnej wartości.

Czym jest samoocena?

W psychologii istnieje kilka różnych definicji samooceny.

William James, jeden z ojców psychologii, samoocenę określał jako „subiektywną ocenę powstająca na bazie dokonania bilansu osobistych sukcesów i porażek”.

Obecnie naukowcy odchodzą od takiego podejścia – wynikałoby z niego, że im więcej odnosi ktoś sukcesów i im mniej zdarza mu się porażek, tym wyższą ma samoocenę.

Czasem faktycznie tak jest, ale pewnie sam wiesz z codziennego życia, że czasem ludzie osiągający niesamowite sukcesy mają bardzo niską samoocenę.

Dużo bardziej akceptowaną obecnie definicje stworzył Morris Rosenberg. W jego opinii ludzie mają różne postawy wobec różnych obiektów. Własne „Ja” jest po prostu jednym z takich obiektów, więc samoocena to postawa wobec własnej osoby.

Może być pozytywna lub negatywna, z tym że pozytywna ocena wcale nie oznacza uważania się za lepszych od innych! Pozytywna ocena jest bliższa raczej postawy, że jest się „wystarczająco dobrym”.

Dlaczego warto mieć wysoką samoocenę?

niska samoocena

Choć oczywistością jest, że warto mieć wysoką samoocenę już dla samej przyjemności i dobrego samopoczucia – nie jest to jedyny powód. Dlaczego jeszcze warto zadbać o budowanie poczucia własnej wartości?

  1. Wysoka samoocena sprzyja osiąganiu różnego rodzaju celów. Jak to działa? Posiadając wysoką samoocenę, bardziej spodziewamy się swoich sukcesów – a to napędza nas do wzmożonych starań, czyli faktycznie przybliża do osiągnięcia celu.
  2. Poczucie własnej wysokiej wartości chroni przed lękiem. Ludzie różnych wiar i kultur mają różne pomysły na to, jak powinno wyglądać godziwe życie. Zawsze jednak postępowanie w sposób „dobry” w jakiś sposób chroni nas przed zagrożeniami, a nawet śmiercią (na przykład dobra karma na wschodzie, czy obietnica życia wiecznego w niebie w chrześcijaństwie). Osoby dobre we własnej opinii, czyli mające wysoką samoocenę, odczuwają mniejszy lęk i niższy stres na co dzień.
  3. Ludzie o wysokiej samoocenie lepiej odnajdują się w społeczeństwie. Dlaczego? Samoocena – niska lub wysoka – działa jak „okulary”, przez które patrzymy na świat i to pod nią podciągamy wieloznaczne bodźce z zewnątrz. A wieloznaczności mamy dookoła mnóstwo. Wyjaśnijmy to na przykładzie. Jeżeli jakaś osoba uśmiecha się na nasz widok, to możemy to zrozumieć na kilka sposobów – osoba o niskiej samoocenie będzie skłonna „podciągnąć” tę sytuację pod swoją własną opinię o sobie i na przykład stwierdzić, że jest wyśmiewana. Osoba o wysokiej samoocenie również prawdopodobnie „podciągnie” sytuację pod swoją opinię o sobie i stwierdzi, że ktoś się cieszy na jej widok. Jak możemy się domyślić, pozytywne założenia dużo lepiej działają w kontaktach międzyludzkich, wspomagając miłe nastawienie do innych i większą otwartość.
Więcej o stanach lękowych

Źródła samooceny

Mechanizmem psychologicznym, który buduje nasze poczucie wartości (czyli wysoką samoocenę) jest autowaloryzacja, czyli dążenie do uzyskania i podtrzymania dobrych przekonań o samym sobie.

Wysoka samoocena jest przydatna, nic więc dziwnego, że jako ludzie automatycznie do niej dążymy.

Chcemy myśleć o sobie pozytywnie oraz chcemy, by inni również widzieli nas w dobrym świetle.

Odwrotnością autowaloryzacji są zniekształcenia poznawcze, które są równie powszechne w naszym sposobie myślenia o sobie, a powodują obniżenie samooceny.

Najczęstsze zjawiska związane z autowaloryzacją, to:

  • zniekształcanie wspomnień w sposób, który ukazuje nas w lepszym świetle
  • lepsze zapamiętywanie swoich dobrych cech, niż tych złych
  • lepsze zapamiętywanie informacji o własnych powodzeniach niż porażkach
  • szybsze przetwarzanie dobrych informacji o sobie
  • ocenianie samego siebie jako „lepszego od przeciętnej” (np. większość kierowców uważa, że prowadzi lepiej od… większości kierowców – jest to oczywisty paradoks)
  • uważanie własnych słabości za powszechne (np. „jestem leniwy, jak większość ludzi”), ale swoich mocnych stron za wyjątkowe
  • przypisywanie sukcesu swoim cechom i ciężkiej pracy, a porażek czynnikom zewnętrznym (np. nieuczciwej konkurencji, pogodzie itp.)
  • porównywanie „w dół” by poprawić swoje samopoczucie – tzn. porównujemy się z osobami, które osiągnęły jeszcze gorszy wynik

Powiązania samooceny

samoocena

Samoocena jest bardzo ważnym elementem psychiki każdego człowieka i wiele elementów jest z nią powiązanych.

Samoocena a poczucie szczęścia

Udowodniono, że wysoka samoocena jest związana z odczuwanym szczęściem (rozumianym jako satysfakcja z życia). Dodatkowo, osoby o wysokiej samoocenie widzą siebie jako bardziej uzdolnione, lubiane i inteligentne od osób o niskiej samoocenie – nawet mimo braku faktycznych różnic między nimi w tych zakresach.

Samoocena a podatność na wpływy

Osoby z niską samooceną są dużo bardziej podatne na wpływy (w tym manipulacje), niż osoby o wysokim mniemaniu o sobie. Dlaczego tak jest? Skoro ktoś nie ma o sobie zbyt dobrego zdania, to nie uważa też swoich poglądów za szczególnie ważnych – dlatego można na nie wpływać i je zmieniać.

Samoocena a zaburzenia

Istnieją udowodnione związki między niską samooceną a różnego rodzaju zaburzeniami psychicznymitakimi jak: depresja, zaburzenia nerwicowe i wysoki poziom lęku. Prawdopodobnie wynika to ze wspólnych źródeł zaburzeń i niskiej samooceny – na przykład wytworzenia w dzieciństwie poczucia bezwartościowości.

Samoocena a narcyzm

Jak możesz sobie pomóc

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Najnowsze artykuły