Nie tylko bardzo niska waga i sylwetka, w której widać każdą kość – anoreksja to przede wszystkim zaburzenie psychiczne, a tych nie widać na pierwszy rzut oka.
Anoreksja jest znacznie bardziej skomplikowana niż zwykłe zatroskanie o wygląd zewnętrzny.
To walka z wewnętrznym demonem, który wpływa na całą resztę życia.
Co to jest anoreksja?
Anoreksja, to poważne zaburzenie odżywiania (inaczej: jadłowstręt psychiczny), w którym jednostka silnie odczuwa pragnienie utraty wagi i nieustannie kontroluje swoje spożycie kalorii, prowadząc do znacznego niedożywienia.
Osoby cierpiące na anoreksję mają obsesję na punkcie swojej wagi i kształtu ciała, co prowadzi do niezdrowych zachowań związanych z jedzeniem.
Anoreksja jest przede wszystkim zaburzeniem psychicznym – charakterystyczna wychudzona sylwetka anorektyka jest zaledwie jednym z objawów, świadczącym już o bardzo rozwiniętym zaburzeniu.
Jedną z głównych cech anoreksji jest ograniczanie spożywanych posiłków.
Osoby z tym zaburzeniem często wprowadzają bardzo restrykcyjne diety, które prowadzą do niedoboru składników odżywczych i kalorii potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Często unikają także spożywania konkretnych grup pokarmowych lub całkowicie rezygnują z jedzenia.
Ważnym aspektem anoreksji jest silny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością.
Bezpłatny test online – sprawdź czy cierpisz na lękiOsoby cierpiące na to zaburzenie mają obsesję na punkcie swojego wyglądu i są przekonane, że są zbyt grube, niezależnie od faktycznej masy ciała, czy proporcji tkanki tłuszczowej.
To niezdrowe postrzeganie własnego ciała prowadzi do nieustannego dążenia do utraty masy ciała, niezależnie od tego, jak bardzo są już wycieńczone i w jak złym stanie jest ich organizm.
Zaburzona samoocena jest również charakterystyczna dla anoreksji. Osoby z tym problemem mają trudności z akceptacją swojego wyglądu i nie są w stanie zauważyć i zrozumieć, że są zbyt chude.
Nawet gdy ich ciała stają się widocznie wyczerpane, nadal mają przekonanie, że są otyłe.
Anoreksja może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Niedobór składników odżywczych prowadzi do osłabienia organizmu, utraty masy mięśniowej, osłabienia układu odpornościowego i zaburzeń hormonalnych.
Może to prowadzić do nieregularności miesiączkowych u kobiet, osteoporozy, zaburzeń rytmu serca i wielu innych problemów zdrowotnych – w tym bezpłodności, czy nawet śmierci.
Zaburzenie anoreksji jest również powiązane z problemami emocjonalnymi. Osoby dotknięte tym zaburzeniem często cierpią równocześnie na depresję lub zaburzenia lękowe.
Rodzaje anoreksji
W przypadku anoreksji można wyróżnić dwa główne rodzaje:
Ograniczająca anoreksja: Osoby z tą formą anoreksji ograniczają spożycie kalorii poprzez bardzo restrykcyjne diety.
Często eliminują całe grupy pokarmów, takie jak tłuszcze czy węglowodany. Kontrolują każdy kęs jedzenia i starają się utrzymać skrajnie niską masę ciała.
Anoreksja typu bulimicznego: W przypadku tej formy anoreksji osoby angażują się w cykle objadania się i wymiotowania lub stosowania środków przeczyszczających.
Po epizodach objadania się odczuwają skrajny wstręt do siebie i podejmują działania mające na celu pozbycie się spożytego pokarmu.
Anoreksja i bulimia – podobieństwa i różnice
W artykułach dotyczących zaburzeń odżywiania anoreksję bardzo często zestawia się z innym zaburzeniem z tej grupy – z bulimią.
Bulimia charakteryzuje się nawracającymi epizodami objadania się, a następnie działaniami kompensacyjnymi, takimi jak wymioty czy nadmierna aktywność fizyczna.
Osoby cierpiące na bulimię często doświadczają wewnętrznego konfliktu i niezdrowego stosunku do jedzenia, ciała i wagi.
Podobieństwa między bulimią a anoreksją są istotne, ponieważ obie choroby są związane z zaburzeniami odżywiania. Zarówno bulimia, jak i anoreksja mają źródło w niezdrowym postrzeganiu własnego ciała i niskiej samoocenie.
Osoby dotknięte tymi chorobami często mają obsesję na punkcie wagi i wyglądu, co prowadzi do negatywnych zachowań związanych z jedzeniem.
Różnice między bulimią a anoreksją polegają na sposobie, w jaki objawiają się te zaburzenia.
W przypadku bulimii osoby często doświadczają nawracających epizodów kompulsywnego objadania się, podczas których spożywają duże ilości jedzenia w krótkim czasie.
Po takim epizodzie następują działania kompensacyjne, takie jak wymioty, przyjmowanie środków przeczyszczających lub nadmierna aktywność fizyczna.
Bezpłatny test online depresjiNatomiast w przypadku anoreksji, osoby ograniczają swoje spożycie kalorii w celu utraty wagi.
Innymi słowy, bulimia charakteryzuje się cyklicznym wzorcem objadania się i wymiotów lub innych działań kompensacyjnych, podczas gdy anoreksja jest związana z ekstremalnym ograniczaniem jedzenia i utratą wagi.
Obydwa zaburzenia mają jednak wspólne przyczyny, takie jak presja społeczna, niska samoocena, traumy emocjonalne czy genetyczne predyspozycje.
Niezależnie od tego, czy ktoś cierpi na bulimię, czy na anoreksję, ważne jest, aby szukać pomocy.
Zaburzenia odżywiania są ogromnym obciążeniem dla zdrowia psychicznego, a także fizycznego.
Warto zwrócić się do specjalisty, specjalizującego się w leczeniu takich zaburzeń, aby otrzymać odpowiednie wsparcie i terapię.
Czynniki ryzyka
Anoreksja może wynikać z różnych czynników, zarówno genetycznych, społecznych, jak i psychologicznych.
Nie ma określonych przyczyn, które z całą pewnością doprowadzą do anoreksji – zaburzenia psychiczne powstają w wyniku skomplikowanego nałożenia na siebie wewnętrznych predyspozycji i czynników sytuacyjnych.
Niektóre z głównych czynników ryzyka anoreksji obejmują:
- Genetyka: Badania sugerują, że istnieje pewne dziedziczenie skłonności do anoreksji. Jeśli w rodzinie występowały przypadki zaburzeń odżywiania, istnieje większe ryzyko wystąpienia tego schorzenia.
- Niskie poczucie własnej wartości i niezdrowe postrzeganie ciała: Niskie poczucie własnej wartości, silna presja społeczna związana z wyglądem fizycznym oraz niezdrowe postrzeganie własnego ciała mogą przyczynić się do rozwoju anoreksji.
- Trauma lub stres: Przeżycie traumy lub silnego stresu życiowego może wpływać na rozwój anoreksji u niektórych osób. Zaburzenia odżywiania mogą stanowić sposób radzenia sobie z trudnymi emocjami.
Kogo dotyka anoreksja?
Anoreksja może dotknąć ludzi w różnym wieku i płci, ale najczęściej dotyczy młodych osób, zwłaszcza często diagnozowana jest u kobiet.
Statystyki wskazują, że anoreksja występuje częściej u dziewcząt i kobiet w wieku od 15 do 25 lat.
Jednak coraz częściej obserwuje się również występowanie anoreksji u mężczyzn i osób w starszym wieku.
Objawy anoreksji – jak wygląda diagnoza?
Objawy anoreksji obejmują zarówno objawy fizyczne, jak i psychologiczne. Niektóre z najczęstszych objawów anoreksji, to:
- skrajne odchudzanie się i utrata masy ciała,
- obsesja na punkcie liczenia kalorii, kontrolowania wagi i wyglądu ciała,
- zakłócone postrzeganie ciała,
- lęk przed przyrostem wagi,
- ograniczanie spożycia pokarmów i unikanie spożywania określonych grup pokarmów,
- nadmierne ćwiczenia fizyczne i wysiłek (w celu spalenia kalorii),
- zmęczenie, słabość, osłabienie organizmu,
- trudności z koncentracją, problemy z pamięcią,
- izolacja społeczna i wycofanie się z bliskich relacji,
- depresja, lęk, ogólna drażliwość.
Diagnoza anoreksji powinna być przeprowadzona przez wykwalifikowanego specjalistę.
Proces diagnozy obejmuje szczegółowy wywiad medyczny, ocenę objawów i zachowań, a także ocenę skali niedożywienia.
Ważne jest również wykluczenie innych przyczyn fizycznych, które mogą prowadzić do utraty masy ciała.
Objawy anoreksji u nastolatków
Dorastające młode osoby są szczególnie podatne na rozwój anoreksji ze względu na trudności związane z okresem dorastania, zmianami hormonalnymi i presją społeczną.
Objawy anoreksji u nastolatków, na które należy być szczególnie wyczulonym, mogą obejmować:
- nagłą utratę masy ciała,
- niezdrowe nawyki żywieniowe, takie jak unikanie spożywania pokarmów lub rygorystyczne diety,
- ciągłe niezadowolenie z wyglądu ciała i niezdrowe postrzeganie siebie,
- problemy z koncentracją, zmęczenie i obniżona wydajność szkolna,
- wycofanie się z towarzystwa i utrata zainteresowań.
Anoreksja u mężczyzn
Choć anoreksja częściej jest diagnozowana u kobiet, również mężczyźni mogą cierpieć na to zaburzenie. Mężczyźni mogą mieć trudności z rozpoznaniem anoreksji u siebie ze względu na stereotypy społeczne i uprzedzenia związane z tym zaburzeniem.
Objawy anoreksji u mężczyzn mogą się nieco różnić, ale obejmują podobne cechy, takie jak obsesja na punkcie wagi, niezdrowe odchudzanie się i zaburzone postrzeganie własnego ciała.
Leczenie i powikłania anoreksji
Leczenie anoreksji obejmuje kompleksowy i wieloaspektowy proces, który wymaga współpracy zespołu specjalistów, takich jak lekarze, terapeuci i dietetycy.
Celem leczenia jest nie tylko przywrócenie zdrowej wagi, ale też ogólna poprawa zdrowia psychicznego i fizycznego, oraz nauka nowych zdrowych nawyków żywieniowych i pozytywnego postrzegania siebie.
Bez kompleksowego podejścia nie da się pokonać anoreksji.
Powikłania anoreksji mogą być poważne i wpływać na różne aspekty życia jednostki.
Mogą obejmować problemy z sercem, zaburzenia hormonalne, osłabienie kości, problemy z układem pokarmowym, zaburzenia snu, problemy z płodnością, a nawet śmierć.
Ile można żyć z anoreksją?
Anoreksja jest zaburzeniem, które może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, włącznie z ryzykiem śmierci.
To, czy anoreksja faktycznie doprowadzi do śmierci i w jakim tempie jest sprawą indywidualną. Wielu ludzi z anoreksją doświadcza poważnych powikłań, takich jak niewydolność narządów czy problemy z sercem.
Dlatego ważne jest, aby rozpoznać i leczyć anoreksję jak najwcześniej, aby minimalizować ryzyko powikłań i poprawić rokowania.
Jak pomóc bliskiej osobie z anoreksją?
Wsparcie i zrozumienie są niezwykle ważne dla osób z anoreksją. Oto kilka sposobów, w jakie można pomóc bliskiej osobie.
Bądź empatycznym słuchaczem i nieoceniającym wsparciem: Dla osoby cierpiącej na anoreksję, ważne jest, aby mieć osobę bliską, która będzie gotowa wysłuchać i zrozumieć jej trudności.
Bądź empatycznym słuchaczem, niezależnie od tego, czy chodzi o jej emocje, lęki czy obawy.
Unikaj oceniania i krytyki, ponieważ może to tylko pogłębić jej niepokój i izolację.
Wyraź troskę i zainteresowanie dobrym samopoczuciem osoby cierpiącej na anoreksję: Pamiętaj, że anoreksja ma wpływ na zarówno zdrowie psychiczne, jak i fizyczne.
Wyrażaj swoją troskę i zainteresowanie dobrym samopoczuciem osoby bliskiej.
Dopytuj o jej codzienne samopoczucie, sprawdzaj, czy potrzebuje pomocy czy wsparcia. Pokaż, że jesteś zaangażowany i gotowy do wspierania jej w trudnych momentach.
Zachęć do szukania profesjonalnej pomocy i udzielania wsparcia podczas procesu leczenia: Anoreksja to poważne zaburzenie, które wymaga profesjonalnej pomocy.
Zachęć osobę bliską do skonsultowania się z lekarzem, psychologiem lub terapeutą specjalizującym się w leczeniu zaburzeń odżywiania. Udzielaj wsparcia i towarzyszenia podczas wizyt lekarskich czy terapeutycznych.
Pamiętaj, że proces leczenia może być trudny, dlatego niezbędne jest wsparcie i zaangażowanie bliskich.
Unikaj komentarzy dotyczących wyglądu zewnętrznego i masy ciała: Komentarze dotyczące wyglądu zewnętrznego czy masy ciała mogą być bardzo szkodliwe dla osoby cierpiącej na anoreksję.
Unikaj wszelkich uwag, które mogą wywołać dodatkową presję czy wzmocnić negatywne myśli związane z wyglądem – uwagi na temat tego, że masa ciała jest za niska także nie pomogą.
Zamiast tego skoncentruj się na pozytywnych cechach osobowości i zachęcaj do budowania zdrowej samoakceptacji niezależnie od wyglądu.
Pamiętaj, że każda osoba jest inna, dlatego istotne jest dostosowanie formy wsparcia do indywidualnych potrzeb i preferencji osoby cierpiącej na anoreksję. Bądź cierpliwy, uprzejmy i gotowy do zaoferowania swojego wsparcia na każdym etapie leczenia.
Podsumowanie
Anoreksja to poważne zaburzenie odżywiania, które dotyka wielu osób na całym świecie. Jest to stan, który zdecydowanie wymaga profesjonalnej pomocy i wsparcia.
Wczesne rozpoznanie, odpowiednie leczenie i wsparcie mogą pomóc osobom cierpiącym na anoreksję odzyskać zdrowie psychiczne i fizyczne.
Wszyscy powinniśmy dążyć do zwiększenia świadomości na temat anoreksji i walki z nią, aby zapewnić pomoc potrzebującym.
Pamiętajmy, że anoreksja to bardzo poważne zaburzenie i każda osoba cierpiąca na tę przypadłość zasługuje na wsparcie bez oceniania i szansę na zdrowe i pełne życie.
Źródła
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.).
- Puzio, A., Biskupek-Wanot, A., & Wanot, B. (2020). Zaburzenia odżywiania.
- Bator, E., Bronkowska, M., Ślepecki, D., & Biernat, J. (2011). Anoreksja–przyczyny, przebieg, leczenie. Nowiny Lekarskie, 80(3), 184-191.
- Bąba-Kubiś, A., Samochowiec, J., Pełka-Wysiecka, J., Liśkiewicz, P., Konopka, A., & Wroński, M. (2018). Anoreksja–jadłowstręt psychiczny. Pomeranian J Life Sci, 64(4), 5-9.
- Górska, A. (2014). Bulimia i anoreksja–przyczyny, skutki i sposoby leczenia. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne, (4), 101-112.
- Nowogrodzka, A. & Piasecki, B. (2012). Zaburzenia odżywiania–różnice międzypłciowe. Nowiny Lekarskie, 81(4), 381-385.
- Iniewicz, G. (2005). Samoocena i jej związki z obrazem siebie dziewcząt chorujących na anoreksję psychiczną. Psychiatria Polska, 39(4).
