Depresja u mężczyzn – rozpoznanie i leczenie

Depresja u mężczyzn?

Mimo. że depresję uważano kiedyś jako zaburzenie typowo kobiece, to według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, w Polsce w 2017 roku na depresję chorowało 3,2% kobiet i 2,4% mężczyzn.

Jak widać, problem więc nie dotyczy jedynie płci żeńskiej lecz jest równie zauważalnie obecny wśród mężczyzn.

Zapisz się na bezpłatną konsultację psychologiczną

Czy depresja to kobiece zaburzenie?

Niestety, utrzymujący się obraz depresji jako choroby kobiecej, może powstrzymywać mężczyzn przed rozpoznaniem objawów depresji i poszukiwaniem leczenia.

W rzeczywistości depresja dotyka obu płci. Zakłóca relacje i przeszkadza w pracy i codziennych czynnościach. Objawy depresji u mężczyzn są podobne do objawów depresji u kobiet, chociaż mężczyźni mają tendencję do wyrażania tych objawów inaczej. 

Samo w sobie biologiczne rozróżnienie płci może nie mieć znaczącego wpływu na prawdopodobieństwo wystąpienia depresji – badania w tym zakresie wciąż trwają.

Może być tak, że większa liczba kobiet ma depresję, ale raczej większe jest prawdopodobieństwo, że kobieta łatwiej otrzyma diagnozę. Kobiety z depresją częściej wykazują „typowe” objawy emocjonalne depresji, takie jak płaczliwość (to jednym z przykładów na to, jak czynniki społeczne wpływają na sposób, w jaki ludzie doświadczają i wyrażają swoje emocje).

Mówiąc ogólnie, tradycyjne role płciowe w zachodnim społeczeństwie akceptują kobiety otwarcie wyrażające swoje uczucia. Kobiety częściej rozmawiają o tym, jak się czują, a także szukają pomocy w przypadku objawów depresji, dzieląc się swoimi obawami z lekarzem lub terapeutą.

I odwrotnie, społeczeństwo często naciska na mężczyzn, aby przyjęli bardziej „twarde” podejście. Mężczyźni mogą rzadziej wyrażać swoje emocje otwarcie i często niechętnie proszą o pomoc.

Kiedy ktoś nie może swobodnie wyrazić swoich uczuć, emocje te przybierają inne formy. Na przykład smutek, który został zduszony w środku, może ostatecznie „wypłynąć” na powierzchnię jako złość.

Badania wykazały, że mężczyźni często częściej wyrażają depresję w sposób inny niż w bardziej „klasycznej” postaci. Ta różnica może być jednym z powodów, dla których depresja u mężczyzn jest często pomijana lub błędnie diagnozowana.

Męska depresja

Mężczyźni wychowani w typowych zachodnich wartościach, lubią myśleć o sobie jako o silnych i kontrolujących własne emocje. Może to prowadzić do zaprzeczaniu własnym uczuciom lub do ukrywania ich.

Jednak depresja jest częstym problemem, który dotyka wielu z nas, a nie oznaką emocjonalnej słabości czy „upadku męskości”.

Mężczyźni cierpiący na depresję są też bardziej narażeni na odebranie sobie życia niż kobiety. Dlatego ważne jest, aby szukać pomocy w leczeniu depresji, zanim rozpacz przerodzi się w myśli samobójcze.

Po prawidłowym zdiagnozowaniu depresji można wiele zrobić, aby skutecznie ją leczyć i zapobiegać jej nawrotom.

Rozpoznanie

Istnieje kilka powodów, dla których objawy klinicznej depresji u mężczyzn nie są powszechnie rozpoznawane.

Jednym z nich jest to, że mężczyźni mają tendencję do zaprzeczania, że ​​mają problemy, ponieważ uważają, że mają być „silni”. Kultura zachodnia sugeruje, że wyrażanie emocji jest w dużej mierze cechą kobiecą.

W rezultacie mężczyźni z depresją częściej mówią o fizycznych objawach depresji – takich jak uczucie zmęczenia – niż o objawach związanych z emocjami.

Innym skutkiem braku przyzwolenia do okazywania słabości, jest obraz męskiej depresji, w której częściej pojawiają się złość, gniew i agresja, niż smutek i przygnębienie.

Mężczyznom może być trudno uporać się z piętnem depresji. Bardziej prawdopodobne jest, że spróbują radzić sobie z objawami pijąc alkohol, używając narkotyków lub podejmując inne ryzykowne zachowania.

Objawy męskiej depresji

Każdy z nas jest czasami smutny, rozdrażniony lub zmęczony. Wiele osób ma problemy ze snem, gdy są pod wpływem stresu. Są to normalne reakcje na stresory życiowe, które zwykle mijają w ciągu kilku dni.

Duża depresja jest inna. Chociaż bezsenność i zmęczenie są częstymi dolegliwościami, osoby z depresją doświadczają obniżonego nastroju lub utraty zainteresowania normalnymi codziennymi czynnościami przez całe tygodnie i miesiące.

Według podręcznika diagnostycznego DSM-V, głównymi objawami depresji są:

• obniżony nastrój przez większość dnia, prawie każdego dnia przez przynajmniej dwa tygodnie
• zmniejszone zainteresowanie lub mniejsza odczuwana przyjemność z prawie wszystkich czynności
• znaczna utrata lub zwiększenie masy ciała, zmiana w zwykłym apetycie
• zaburzenia snu – bezsenność lub nadmierna senność
• pobudzenie lub spowolnienie psychomotoryczne
• przewlekłe zmęczenie
• poczucie bezwartościowości lub nadmierne poczucie winy
• zmniejszona zdolność do myślenia lub koncentracji
• niezdecydowanie
• powtarzające się myśli o śmierci, nawracające myśli samobójcze lub próba samobójcza

Do stwierdzenia depresji potrzebne jest spełnienie co najmniej 5 z powyższych kryteriów jednocześnie w okresie 2 tygodni. Pamiętajmy jednak, żeby nie diagnozować się samodzielnie – niezbędna jest tutaj opinia specjalisty.

Wiemy, że u mężczyzn objawy depresji mogą się ukazywać w inny sposób. W jaki?

Mężczyźni mogą wykazywać niektóre z następujących objawów depresji:

• ból fizyczny – takie jak bóle pleców, częste bóle głowy, problemy ze snem, dysfunkcje seksualne lub zaburzenia trawienia – które nie reagują na normalne leczenie
• gniew – może to obejmować drażliwość, wrażliwość na krytykę, utratę poczucia humoru, łatwo wywoływaną wściekłość, złość, a nawet przemoc
• ryzykowne zachowania – takie jak uprawianie niebezpiecznych sportów, lekkomyślna jazda samochodem, niebezpieczny seks, nadużywanie alkoholu lub narkotyków, nałogowy hazard

Mężczyźni są mniej biegli w rozpoznawaniu objawów depresji niż kobiety. Będą bardziej skłonni zaprzeczać swoim uczuciom, ukrywać je przed sobą i innymi lub próbować zamaskować je innymi zachowaniami.

I chociaż mężczyźni mogą doświadczać klasycznych objawów depresji, takich jak przygnębienie, utrata zainteresowania pracą lub hobby, zaburzenia wagi i snu, zmęczenie i problemy z koncentracją, częściej niż kobiety doświadczają objawów depresji „ukrytej”, takich jak złość, nadużywanie substancji i nadmierne pobudzenie.

Depresja u mężczyzn a sprawność seksualna

Depresja u mężczyzn może wpływać na pożądanie i sprawność seksualną. Niestety, niektóre leki przeciwdepresyjne (i inne) również mogą wywoływać taki efekt.

Mężczyźni często nie chcą przyznać się do problemów ze swoją seksualnością. Wielu błędnie uważa, że ​​problemy są związane z ich męskością, podczas gdy w rzeczywistości są one spowodowane problemem medycznym, takim jak kliniczna depresja.

Jak wyjść z depresji

Przyczyny depresji u mężczyzn

Nie ma jednej przyczyny depresji u mężczyzn. Wszystkie czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne odgrywają ważną rolę, podobnie jak wybory stylu życia, relacje i umiejętności radzenia sobie ze stresem.

Chociaż każdy mężczyzna może cierpieć na depresję, istnieją pewne czynniki ryzyka, które sprawiają, że prawdopodobieństwo wystąpienia depresji rośnie:

• samotność i brak wsparcia społecznego
• niezdolność do skutecznego radzenia sobie ze stresem
• nadużywanie alkoholu lub narkotyków
• trauma lub zaniedbanie w dzieciństwie
• starzenie się w izolacji
• impotencja, zaburzenia erekcji

Leczenie męskiej depresji

Zarówno mężczyźni, jak i kobiety mogą być skutecznie leczeni lekami przeciwdepresyjnymi, psychoterapią lub połączeniem obu.

U większości osób z depresją skuteczne jest połączenie leków i psychoterapii. Pomocne mogą być również zmiany w stylu życia.

Psychoterapia odnosi się do leczenia depresji poprzez rozmowę ze specjalistą zdrowia psychicznego. Istnieją różne rodzaje psychoterapii, które mogą być skuteczne w leczeniu depresji. Bardzo wysoką skuteczność w leczeniu depresji wykazuje psychoterapia poznawczo-behawioralna.

W leczeniu depresji często wykorzystuje się też leki przeciwdepresyjne (różnego rodzaju). Różni ludzie mają różne reakcje na leki. Ważne jest, aby ściśle współpracować z lekarzem pierwszego kontaktu lub psychiatrą i zgłaszać wszelkie skutki uboczne.

Nigdy nie należy przerywać przyjmowania leków przeciwdepresyjnych na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem. Nagłe przerwanie leczenia może wywołać objawy przypominające odstawienie i spowodować nagłe nasilenie objawów depresji.

Ciężkie przypadki depresji mogą wymagać hospitalizacji. Opieka psychiatryczna w warunkach szpitalnych pomaga pacjentom zachować bezpieczeństwo do czasu poprawy ich nastroju, szczególnie w przypadku intencji lub prób samobójczych.

Radzenie sobie z depresją – wskazówki dla mężczyzn

Nie ma potrzeby samemu zmagać się z depresją. Poszukiwanie pomocy, od ukochanej osoby lub specjalisty wymaga odwagi, ale warto po nie sięgnąć.

Nie oczekuj natychmiastowej poprawy nastroju. Choć zmiany mogą być subtelne, na dłuższą metę te samopomocowe kroki mogą mieć potężny wpływ na to, jak myślisz i czujesz, pomagając przezwyciężyć objawy depresji i odzyskać radość z życia.

Zwróć uwagę na swoje myślenie

Kiedy przytłaczają Cię negatywne myśli, ważne jest, aby pamiętać, że jest to objaw depresji, a te irracjonalne, pesymistyczne postawy – znane jako zniekształcenia poznawcze – nie są realistyczne.

Bardzo trudno jest wyrwać się z tego pesymistycznego stanu umysłu, mówiąc sobie „po prostu myśl pozytywnie”.

Często jest to część trwałego schematu myślenia, który stał się tak automatyczny, że nawet nie jesteś jego całkowicie świadomy.

Bądź uważny na poniższe zniekształcenia poznawcze:

• myślenie typu wszystko albo nic – patrzenie na rzeczy w kategoriach czarno-białych, („Jeśli nie osiągnę perfekcji, jestem całkowitą porażką”);
• nadmierna generalizacja – na podstawie pojedynczego negatywnego doświadczenia („Nic nie mogę zrobić dobrze”);
• filtr poznawczy – ignorowanie pozytywnych wydarzeń i skupianie się na negatywnych
• pomniejszanie pozytywów – wymyślanie powodów, dla których pozytywne wydarzenia się nie liczą („Powiedziała, że ​​dobrze się bawiła na naszej randce, ale pewnie było jej mnie żal.”),
• pochopne wnioski – dokonywanie negatywnych interpretacji bez faktycznych dowodów („Ona na pewno myśli, że jestem żałosny”),
• etykietowanie – klasyfikowanie siebie samego na podstawie błędów i dostrzeżonych niedociągnięć („Jestem porażką; idiotą; przegranym”).

Kiedy już zidentyfikujesz te wzorce myślenia, które przyczyniają się do twojej depresji, możesz zacząć kwestionować je, zadając pytania takie jak:

• Jakie są dowody na to, że ta myśl jest prawdziwa?
• Co bym powiedział znajomemu, który miał taką myśl?
• Czy istnieje inny sposób spojrzenia na sytuację lub alternatywne wyjaśnienie?
• Jak mógłbym spojrzeć na tę sytuację, gdybym nie miał depresji?

Kiedy zaczniesz analizować swoje negatywne myśli, możesz być zaskoczony, jak szybko się rozpadają.

W trakcie tego procesu rozwiniesz bardziej zrównoważoną perspektywę i pomożesz sobie złagodzić depresję.

Czym są zniekształcenia poznawcze

Skorzystaj ze wsparcia społecznego

Pierwszym krokiem do walki z męską depresją, jest znalezienie osób, z którymi można nawiązać kontakt twarzą w twarz.

Oznacza to znalezienie kogoś, z kim czujesz się komfortowo, dzieląc się swoimi myślami, odczuciami i wrażeniami, kogoś, kto wysłucha Cię bez oceniania.

Omawianie swoich uczuć może być trudne, ale niezależnie od tego, czy jesteś tego świadomy, czy nie, już komunikujesz swoje uczucia tym, którzy są wokół ciebie; po prostu nie używasz słów.

Jeśli jesteś porywczy, pijesz więcej niż zwykle lub kompletnie odcinasz się od kontaktu – najbliżsi wiedzą, że coś jest nie tak. Zamiast tego rozmowa o tym, przez co przechodzisz, może w rzeczywistości pomóc Ci poczuć się lepiej.

Również zwierzęta mogą wnieść radość i towarzystwo do Twojego życia (choć nie zastąpią kontaktu z drugim człowiekiem) oraz pomóc Ci poczuć się mniej odizolowanym. Opieka nad zwierzakiem może również dać poczucie bycia potrzebnym – potężne antidotum na męską depresję.

W zdrowym ciele zdrowy duch

Pozytywne zmiany stylu życia mogą pomóc złagodzić depresję i zapobiec jej nawrotom.

Zdrowy sen

Postaraj się przesypiać osiem godzin na dobę. Depresja zazwyczaj wiąże się z problemami ze snem. Jeśli śpisz za mało albo za dużo, twój nastrój na tym cierpi.

Zadbaj o zdrowy sen, aby Twoje ciało i umysł były gotowe i wypoczęte w ciągu dnia.

Mniej stresu

Spróbuj zmniejszyć poziom stresu w codziennym życiu. Stres nie tylko przedłuża i pogarsza depresję, ale może ją również wywołać.

Zastanów się nad wszystkimi rzeczami w swoim życiu, które Cię stresują, takimi jak przeciążenie pracą, problemy z pieniędzmi lub brak wsparcia w związkach. Znajdź sposoby (może Ci w tym pomóc także psychoterapeuta) na złagodzenie presji i odzyskanie kontroli.

Relaksacja

Ćwicz techniki relaksacyjne. Codzienna praktyka relaksacyjna może pomóc złagodzić objawy depresji, zmniejszyć stres i zwiększyć poczucie radości i dobrego samopoczucia.

Spróbuj jogi, głębokiego oddychania, progresywnej relaksacji mięśni lub medytacji.

Ćwiczenia fizyczne

Kiedy masz depresję, samo wstawanie z łóżka może wydawać się trudnym zadaniem, nie mówiąc już o ćwiczeniach fizycznych.

Jednak warto się przemóc, bo ćwiczenia to potężny środek do walki z depresją. Pomagają także zapobiegać nawrotom, gdy poczujesz się dobrze.

Aby uzyskać jak największe korzyści, staraj się wykonywać co najmniej 30 minut ćwiczeń dziennie. Nie musisz od razu stawiać sobie poprzeczki tak wysoko – dobrze jest zacząć od czegoś małego i się nie zniechęcać. Nawet 10-minutowy spacer może skutecznie poprawić nastrój.

Zdrowa dieta

Warto zadbać także o zdrową dietę. Zmniejsz spożywanie pokarmów, które mogą niekorzystnie wpływać na nastrój, takich jak kofeina, alkohol, nadmiar cukrów, tłuszcze trans i żywność o dużej zawartości chemicznych konserwantów.

Popraw swój nastrój przez działanie

Wymyśl listę rzeczy, które możesz zrobić, aby poprawić swój nastrój. Im więcej „narzędzi” radzenia sobie z depresją, tym lepiej.

Spróbuj systematycznie, codziennie wdrażać kilka z tych pomysłów, nawet jeśli czujesz się całkiem dobrze.

Oto kilka propozycji:

• spędź trochę czasu na łonie natury
• przeczytaj dobrą książkę
• obejrzyj zabawny film lub program telewizyjny
• weź długi, gorący prysznic
• zajmij się kilkoma drobnymi zadaniami
• pobaw się ze zwierzakiem
• spotkaj się z kimś bliskim
• posłuchaj muzyki
• uprawiaj sport
• wyjdź na spacer
• zjedz pyszny (i zdrowy) posiłek

Poszukaj profesjonalnej pomocy

Jeśli wsparcie rodziny i przyjaciół oraz pozytywne zmiany stylu życia nie wystarczą, zwróć się o pomoc do specjalisty zdrowia psychicznego. Otwarcie mów o tym, jak się czujesz, a także o swoich fizycznych objawach.

Możesz czuć, że rozmowa z nieznajomym o swoich problemach jest „niemęska”. Jeśli jednak psychoterapia jest dostępna, często może przynieść szybkie poczucie ulgi, nawet najbardziej sceptycznej osobie.

Leki przeciwdepresyjne mogą pomóc złagodzić niektóre objawy depresji, ale nie leczą podstawowego problemu i rzadko są rozwiązaniem długoterminowym. Dlatego ważne jest połączenie farmakoterapii z psychoterapią – takie połączenie daje najlepsze efekty.

Jak możesz sobie pomóc

Podsumowanie

Depresja dotyka milionów mężczyzn w każdym wieku i ze wszystkich środowisk, a także tych, którzy się o nich troszczą – małżonków, partnerów, przyjaciół i rodzinę.

Depresja zmienia sposób myślenia, odczuwania i funkcjonowania w codziennym życiu. Może kolidować z produktywnością w pracy lub szkole i wpływać na relacje, sen, dietę i ogólną radość z życia.

Niestety, depresja u mężczyzn jest często pomijana, ponieważ wielu ma trudności z mówieniem o swoich odczuciach.

Zamiast tego koncentrują się na fizycznych objawach, które często towarzyszą męskiej depresji, takich jak ból pleców, bóle głowy, trudności ze snem lub problemy seksualne. Może to spowodować, że podstawowa depresja nie będzie leczona, co może mieć poważne konsekwencje.

Źródła

• Talarowska, M., Florkowski, A., Zboralski, K., & Gałecki, P. (2010). Różnice w przebiegu depresji między kobietami a mężczyznami stwierdzone na podstawie testu MMPI-2. Psychiatr. Pol, 44, 319-328.
• Chodkiewicz, J., & Miniszewska, J. (2016). Męska depresja–koncepcja, metody pomiaru i związki z zachowaniami samobójczymi. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 16(1), 33-37.
• Szpitalak, M., & Prochwicz, K. (2013). Płeć psychologiczna osób z depresją kliniczną: doniesienia wstępne. Psychiatria Polska, 47(1).
• Frąckowiak-Sochańska, M. (2011). Zdrowie psychiczne kobiet i mężczyzn. Płeć społeczno-kulturowa a kategorie „zdrowia psychicznego” i „chorób psychicznych”. Nowiny lekarskie, 80(5), 394-406.
• Wilhelm, Kay. (2009). Men and depression. Australian family physician. 38. 102-5. 
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: Author.