Wyjście z toksycznego związku to trudna decyzja, ale jej podjęcie to akt odwagi i walki o siebie. Dowiedz się, jak znaleźć w sobie siłę i jak wyjść z toksycznego związku?
Co to jest toksyczny związek?
Toksyczny związek to taki, który jest szkodliwy.
Niektóre oznaki toksycznego związku są bardziej oczywiste – przemoc fizyczna, czy powtarzająca się niewierność – inne natomiast mogą być trudniejsze do wykrycia.
Relacje charakteryzujące się tą toksycznością zwykle przyczyniają się do większego napięcia, konfliktów i stresu.
Może to dotyczyć związków romantycznych, ale niezdrowe wzorce mogą również wpływać na inne rodzaje związków, w tym relacje z członkami rodziny (np. toksyczna matka), przyjaciółmi i współpracownikami.
Oznaki toksycznego związku
Pierwszym sygnałem alarmowym toksycznego związku jest to, że jest on źródłem cierpienia i stresu.
Możesz czuć, że w Twojej relacji ciągle coś jest nie tak – kłócicie się lub w ogóle się do siebie nie odzywacie, macie do siebie żal i wciąż na powierzchnię wypływają nowe problemy.
Negatywne zmiany w zdrowiu psychicznym lub poczuciu własnej wartości również mogą być sygnałami ostrzegawczymi.
Zmiany te mogą obejmować zwiększony stres lub klinicznie rozpoznawalne stany, takie jak depresja lub stany lękowe.
Bezpłatny test online na stany lękoweToksyczne relacje często uwzględniają jakąś formę izolacji, na przykład jeśli Twój partner nie ma żadnych innych bliskich osób, oprócz Ciebie i czujesz z tego powodu obciążenie.
Są także toksyczni partnerzy, którzy izolują drugą osobę – na przykład nastawiając przeciwko rodzinie, będąc zaborczym i zabraniając utrzymywania innych relacji.
Kolejną oznaką niezdrowego związku jest zaburzona dynamika między partnerami.
To sytuacja, w której jedna osoba wkłada więcej wysiłku, energii i zaangażowania w utrzymanie związku. To także sytuacja, w której jeden partner ma więcej praw i swobody niż drugi.
Zdrowa relacja dwojga dorosłych ludzi zakłada ich równouprawnienie i autonomię – dzięki zaufaniu między nimi i szacunku do drugiej osoby nie ma potrzeby kontrolowania jej zachowań.
W niezdrowych związkach jedna osoba może próbować kontrolować życie drugiej osoby.
Najłatwiej zauważyć to w sytuacji zastraszania i szantażu emocjonalnego, w którym jedna osoba wymusza na drugiej osobie jakieś zachowania (czyli je kontroluje).
W mniej oczywistych sytuacjach kontrolowanie partnera może przejawiać się w różnych formach manipulacji, obserwacji, naruszania prywatności (np. przeglądanie korespondencji).
Oczywistą oznaką toksycznej relacji jest jakakolwiek forma przemocy – chociaż związek nie musi wiązać się z przemocą, aby można go było uznać za toksyczny, wszystkie relacje, w których dochodzi do przemocy (w tym przemocy psychicznej), są z natury toksyczne.
Przemoc może przyjmować różne formy, w tym emocjonalną, werbalną, ekonomiczną, seksualną i fizyczną.
Dlaczego opuszczenie toksycznego związku jest takie trudne?
Mogłoby się wydawać, że nie powinno być nic łatwiejszego niż opuszczenie relacji, która nas unieszczęśliwia. Niestety, w wielu sytuacjach sprawa nie jest taka prosta.
Ludzie uwikłani są w schematy relacji, z których trudno jest się wyrwać. Niektórzy mogą czuć się uwięzieni z powodów zewnętrznych – na przykład są zależni finansowo lub martwią się o wspólne dzieci.
Największym hamulcem przed opuszczeniem toksycznego związku jest zazwyczaj lęk.
W związku, w którym dochodzi do jakiejś formy przemocy, jeden z partnerów może manipulować drugim. Często wiąże się to z groźbami, jeśli druga osoba mówi o odejściu.
W rezultacie ofiara może bać się opuścić partnera, zastraszona konsekwencjami swojej decyzji.
Wiele osób ukrywa charakter swoich toksycznych związków przed przyjaciółmi, rodziną i znajomymi. W efekcie po cichu cierpią, bo wstydzą się poprosić kogokolwiek o pomoc.
Opuszczenie toksycznego związku może być bardzo trudne także ze względu na całą pracę emocjonalną i czas spędzony na próbach naprawienia związku.
Może to przypominać wewnętrzną porażkę lub odejście oznacza rezygnację z czegoś, w co zainwestowałeś. Chociaż istnieją sposoby na odwrócenie toksycznej relacji (która wiąże się z dużą ilością emocjonalnej pracy obojga partnerów), ważne jest, aby przyznać, że nie wszystkie toksyczne relacje można uratować.
Terapia dla osób w toksycznych związkachJak wyjść z toksycznego związku? 7 wskazówek
Nie wszystkie toksyczne relacje można i należy ratować.
Każda forma przemocy domowej, czy to fizycznej, seksualnej czy emocjonalnej, powinna automatycznie kończyć związek.
Twoje bezpieczeństwo jest znacznie ważniejsze niż utrzymanie relacji.
Może być trudno wiedzieć, od czego zacząć, nawet jeśli masz motywację do opuszczenia toksycznego związku.
Skorzystaj z poniższych wskazówek, żeby przygotować się do tego procesu. Prawdopodobnie nie będzie łatwo – ale warto, bo stawką jest Twoje życie.
1. Zbuduj system wsparcia
Przygotuj bezpieczną i wspierającą przestrzeń, do której możesz odejść od toksycznego partnera.
Jeśli mieszkacie razem – znajdź nowe miejsce, albo przyjaciela lub członka rodziny, który przyjmie Cię w tym czasie do siebie.
Porozmawiaj z zaufaną osobą i opowiedz jej o swoim planie, aby mogła Cię wspierać.
Warto rozważyć także konsultację z psychoterapeutą, z którym będziesz mógł przepracować trudności, które mogłyby doprowadzić do ulegnięcia toksycznemu partnerowi.
Skorzystaj z bezpłatnej konsultacjiJeśli sytuacja tego wymaga (np. partner używał wobec Ciebie przemocy, albo w sprawę zamieszane są dzieci), warto zaangażować także odpowiednie służby lub znaleźć zaufanego prawnika.
2. Zaufaj sobie i trzymaj się swojej decyzji
Jeśli jesteś na tym etapie związku, prawdopodobnie już nie raz bezskutecznie próbowałeś nakłonić partnera do zmiany postępowania.
Nawet jeśli agresywny lub toksyczny były zmieni swoje postępowanie, jest to prawdopodobnie spowodowane szokiem po rozstaniu.
Jeśli do siebie wrócicie, szanse na powrót do toksycznych zachowań są bardzo duże.
Dokończenie opuszczenia toksycznego związku będzie wymagało zdecydowania w swojej decyzji i wytrwania w niej.
Normalne jest, że za jakiś czas zatęsknisz za tą osobą, przypominając sobie tylko dobre chwile i zapominając o złych.
Chęć powrotu tej osoby do swojego życia może być kusząca, ale pamiętaj, że decyzję o odejściu podjąłeś/aś po długim, przemyślanym procesie i z konkretnych powodów.
W sytuacji słabości skontaktuj się ze swoim systemem wsparcia.
Bądź silna/y i trzymaj się swojej decyzji.
3. Odsuń się
Kluczowe będzie dla Ciebie zerwanie kontaktu z byłym partnerem po zakończeniu związku.
Jeżeli sytuacja na to nie pozwala (np. macie wspólne dzieci) – odsuń się i ogranicz kontakt na tyle, na ile to możliwe.
Utrzymywanie kontaktu z byłym otwiera drzwi do ponownego spotkania.
Toksyczni ludzie mogą manipulować i używać emocjonalnego szantażu, aby zwabić cię z powrotem.
Kiedy zdecydujesz się opuścić partnera, zakończ z nim rozmowy, przestań obserwować, co udostępnia w mediach społecznościowych i nie wypytuj wspólnych znajomych o informacje.
Takie stanowcze podejście pozwoli Ci zająć się sobą i swoim nowym życiem, zamiast tkwić emocjonalnie w zakończonej relacji.
4. Poszukaj profesjonalnej pomocy
W sytuacji opuszczenia trudnej relacji przyda się wsparcie.
Pomocne może być znalezienie terapeuty, z którym możesz porozmawiać.
Dobry terapeuta może pomóc Ci odbudować poczucie własnej wartości, przeżyć żałobę po związku i przepracować wynikające z niego traumy.
Terapeuta może być bezstronnym źródłem wskazówek, które poprowadzi Cię i pociągnie do odpowiedzialności za wyznaczanie celów i trzymanie się ich.
Przepracowując toksyczny związek ze specjalistą, zapobiegniesz powielaniu tych samych schematów i ciągnięcia ze sobą całego bagażu emocjonalnego do potencjalnej przyszłej relacji.
5. Zrób plan
Toksyczny związek, zwłaszcza jeśli był długotrwały, prawdopodobnie bardzo Cię zmęczył.
Być może jesteś zestresowana/y, zaniedbana/y, zdezorientowana/y wobec tego, co powinno wydarzyć się dalej.
Osoby, które były przez długi czas kontrolowane i manipulowane mogą mieć problem ze zrozumieniem samego siebie i swoich pragnień.
Teraz jest moment by poświęcić czas sobie i zacząć pracować nad własną niezależnością.
Potraktuj tę sytuację jako nową szansę – na przykład na spełnienie dotąd odsuwanych marzeń.
6. Bądź dla siebie wsparciem
Ćwicz dbanie o siebie – spędzaj czas z ludźmi, którzy sprawiają, że czujesz się dobrze, delektuj się ulubionym posiłkiem, ćwicz i rób rzeczy, które wywołują uśmiech.
Bycie w toksycznym związku może powodować ogromny stres, dlatego warto spróbować zastąpić negatywne emocje pozytywnymi.
7. Wyraź swoje uczucia
Ważne jest, aby wyrazić partnerowi swoje uczucia, gdy podejmiesz decyzję o odejściu.
Jeśli Twój partner/ka jest dojrzała/y emocjonalnie i nie czujesz z jej/jego strony zagrożenia, najlepsza będzie rozmowa osobista.
Jeśli jednak sytuacja jest inna, możesz wyrazić swoje emocje w samotności – na przykład pisząc list, którego nigdy nie wyślesz
Podsumowanie
Toksyczne związki zwykle mają niewinne początki – jednak po czasie po romantycznym partnerze może nie być śladu.
Manipulacja, kontrola, nadmierna zazdrość, a nawet przemoc – toksyczny związek może być poważnym obciążeniem, a nawet prowadzić do pogorszenia zdrowia (zarówno psychicznego, jak i fizycznego).
Jeśli masz w sobie gotowość do walki o siebie, skorzystaj z powyższych porad co do tego, jak wyjść z toksycznego związku.
Źródła
- Cygan, A. (2013). Przemoc psychiczna wobec partnerki w związkach intymnych.
- Jankiewicz, J. TOXIC 2: Jak poradzić sobie z miłością, która Cię niszczy. Zlote Mysli.
- Dubiel, P. (2019). Uzależnienie emocjonalne jako patologia miłości. Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika, 38(2).
- Grygorczuk, A., Dzierżanowski, K., & Kiluk, T. (2009). Mechanizmy psychologiczne występujące w relacji ofiara-sprawca przemocy. Psychiatria, 6(2), 61-65.
- Forth, A., Sezlik, S., Lee, S., Ritchie, M., Logan, J., & Ellingwood, H. (2022). Toxic relationships: The experiences and effects of psychopathy in romantic relationships. International journal of offender therapy and comparative criminology, 66(15), 1627-1658.
