Każdy, kto został kiedyś zdradzony, dobrze wie, jak niszczycielskie skutki emocjonalne może to spowodować. Niewierność może zachwiać fundamentami wzajemnego zaufania, a nawet własnego poczucia tożsamości.
Zdrada może być nawet formą traumy i przyczyną depresji lub innych zaburzeń.
Co zrobić w obliczu niewierności? Jak żyć po zdradzie? Czy zdrada zawsze oznacza koniec związku?
Zapisz się na bezpłatną konsultację psychologicznąCzy zdrada, to zawsze koniec związku?
Potencjał do odbudowania związku po zdradzie zależy od kilku czynników, w tym między innymi od:
- czasu trwania zdrady – czy to jednorazowy błąd, czy długotrwały romans?
- kim jest osoba, z którą dopuszczono się zdrady – czy zdradzony partner ją zna?
- czy zdradzony partner jest w stanie wybaczyć taki czyn?
- czy partner, który zdradził, jest gotowy uznać swoją winę i za nią zadośćuczynić?
- jaka jest przyczyna zdrady?
- w jakim stanie był związek przed popełnieniem zdrady?
Jeśli związek miałby zostać odbudowany, należy uznać, że przebaczenie to długotrwały proces, który wymaga zaangażowania obu stron.
Kiedy partnerzy są gotowi przezwyciężyć tę trudność, może zaistnieć szansa do odbudowania zdrowego i szczęśliwego związku.
Nie ma jednoznacznej zasady co do tego, czy zdrada kończy związek, czy nie. Brakuje także jednoznacznej odpowiedzi co do tego, czy „powinno się” wybaczyć zdradę i kontynuować związek.
Decyzja i przebieg ewentualnej odbudowy związku jest sprawą bardzo indywidualną.
Co jest zdradą, a co nie?
Przyjmuje się, że Polsce nawet 10-20% osób dopuściło się kiedyś zdrady na partnerze w stałym związku. Dokładny procent zależy od tego, jaką definicję zdrady przyjmiemy.
Granica między niewinnym flirtem a zdradą jest często elastyczna, a wiele par staje w obliczu konfliktu, ponieważ partnerzy nie mają tej samej definicji niewierności.
Dla niektórych wszystko, z wyjątkiem kontaktów seksualnych z kimś innym, jest dopuszczalne; a dla innych każda uwaga skierowana na osobę trzecią jest niewybaczalna.
Czy pornografia jest formą zdrady?
Ponieważ partner oglądający pornografię fizycznie nie jest z wykonawcami, wielu postrzega oglądanie materiałów pornograficznych jako potencjalny problem, ale nie faktyczną niewierność.
Jednak niektóre osoby twierdzą, że jakakolwiek aktywność seksualna poza związkiem jest równoznaczna ze zdradą.
Sugeruje się, aby pary były jak najbardziej otwarte i omawiały, czy wykorzystywanie pornografii przez jednego z partnerów wskazuje na oznaki problemów we własnym związku.
Podejście do pornografii jest bardzo indywidualne – dla niektórych par nie będzie to stanowić żadnego problemu, w innych związkach natomiast może to prowadzić do oskarżenia o zdradę.
Rozwiązaniem jest jedynie wspólne ustalenie zasad przez obie osoby w danej relacji.
A co z emocjonalnym przywiązaniem?
Niektórzy twierdzą, że emocjonalne zwierzenie się komukolwiek innemu niż partnerowi jest zdradą. Badania pokazują, że taka „emocjonalna niewierność” jest bardziej kłopotliwa dla kobiet, podczas gdy mężczyźni postrzegają interakcje seksualne jako większe przestępstwo.
Poczucie, że partner może stać się bardziej oddany komuś innemu, jest kluczowe dla obaw związanych z niewiernością emocjonalną. Emocjonalny romans może oznaczać, że niewierny partner nie jest już zaangażowany w związek.
Tak naprawdę decyzję o tym, co jest, a co nie jest zdradą, podejmują samodzielnie partnerzy zaangażowani w związek. To oni, na drodze otwartej komunikacji, powinni ustalić, czego oczekują od siebie i partnera oraz gdzie wytyczają granicę.
Jak poradzić sobie ze zdradą emocjonalnąPrzyczyny zdrady
Istnieje wiele potencjalnych przyczyn, które mogłyby doprowadzić do niezachowania wierności wobec partnera.
Powodów możemy szukać w samej osobie, która zdradziła, w dotychczasowym związku lub zupełnie na zewnątrz – w specyficznej sytuacji.
Należy też pamiętać, że samo „posiadanie” powodu do zdrady, nie oznacza, że jest ona usprawiedliwiona.
Jakie powody popychają ludzi do zdrady?
Powody indywidualne
Czasem mówi się, że „jeśli ktoś raz zdradził, już zawsze będzie zdradzał”. Odnosi się to do indywidualnych powodów zdrady, takich jak cechy osobowości, które sprawiają, że ktoś jest bardziej podatny na niewierność.
Zidentyfikowano różne indywidualne czynniki ryzyka, w tym:
- Płeć: Mężczyźni częściej niż kobiety dopuszczają się niewierności, między innymi dlatego, że mają więcej testosteronu, który jest odpowiedzialny za silne pożądanie seksualne. Są też w mniejszym stopniu zagrożeni potencjalnymi konsekwencjami – czyli niechcianą ciążą i wynikającą z jej odpowiedzialnością.
- Osobowość: Ci, którzy mają mniej sumienne i ugodowe osobowości, są bardziej skłonni do popełnienia zdrady, niż ludzie z tymi cechami. O cechach osobowości z Modelu Wielkiej Piątki możesz przeczytać w tym artykule.
- Religijność i orientacja polityczna: osoby bardzo religijne i o konserwatywnej orientacji politycznej rzadziej niż inni popełniają niewierność, ponieważ mają bardziej sztywne zasady moralne.
- Niskie poczucie własnej wartości: obejmuje to wykorzystanie romansu, aby wzmocnić swoje poczucie atrakcyjności, pożądania lub udowodnienie, że ludzie inni niż Twój partner uważają Cię za pożądanego.
Powody w relacji
Ludzie oszukują również z powodów związanych ze związkami – gdy coś sprawia, że relacja nie jest zadowalająca i są w niej nieszczęśliwi. Może dojść do sytuacji, w której osoba dalej kocha swojego partnera, lecz mimo prób nie uzyskuje od niego czułości, aż posuwa się do szukania jej poza związkiem.
Związki charakteryzujące się niezadowoleniem, niespełnieniem seksualnym i wieloma konfliktami są bardziej narażone na zdradę. Ponadto, im bardziej różni są partnerzy – pod względem osobowości, poziomu wykształcenia i innych czynników – tym większe jest prawdopodobieństwo, że doświadczą niewierności.
Czasem zdrada jest także używana jako odwet za zranienie przez partnera, lub jako ostatnia deska ratunku dla odtrąconego partnera – rozpaczliwe zwrócenie na siebie uwagi.
Powodem może być też niskie zaangażowanie w związek, co obejmuje brak jasnych zasad i granic relacji, brak komunikowania się o poziomie wzajemnego zaangażowania i chęć pozostawienia otwartych możliwości poznania innych partnerów.
Przyczyny sytuacyjne
Osoba może nie mieć osobowości skłonnej do oszukiwania i może być w całkowicie szczęśliwym związku, ale coś w jej otoczeniu naraża ją na niewierność. Niektóre sytuacje są bardziej kuszące niż inne.
Spędzanie czasu z wieloma atrakcyjnymi osobami może zwiększyć prawdopodobieństwo oszukiwania. Kiedy stosunek płci jest niezrównoważony (nadmiar mężczyzn lub kobiet w pracy lub w środowisku kampusu), ludzie są również bardziej narażeni na zdradę.
Przyczyny sytuacyjne obejmują także po prostu błędy popełniane w stanie odurzenia alkoholem lub innymi substancjami.
Wreszcie, ludzie mieszkający na obszarach miejskich, w przeciwieństwie do wiejskich i mniej zaludnionych regionów, są bardziej skłonni do zdrady.
Ludzie w metropoliach mają na ogół bardziej liberalne podejście do seksu pozamałżeńskiego, a miasta mają po prostu więcej ludzi, tworząc środowisko o większej anonimowości i z dostępną większą potencjalna grupą partnerów, z którymi można uprawiać seks.
Dowiedz się więcej o lęku przed bliskościąMity o zdradzie
1. Zdrada to oznaka, że związek był nieudany.
Według wielu badań niewierność nie zawsze wynika z problemu w samej relacji. Niektórzy ludzie dopuszczają się zdrady, podczas gdy nadal kochają swojego partnera.
Niewierność może wynikać choćby z potrzeby poczucia pożądania, odzyskania pewności siebie, lęku przed starzeniem się, potrzeby nowości, czy potrzeby odnalezienia siebie.
2. Zdrada jest normalna, skoro w związku było mało seksu.
Po pierwsze, istnieją dwa rodzaje zdrady – seksualna i emocjonalna, nie zawsze więc zdrada musi oznaczać współżycia z inną osobą.
Niewierność może być też powodowana osobistymi poszukiwaniami, a nie wynikać z problemów seksualnych w związku.
3. Za zdradę odpowiedzialni są wyłącznie mężczyźni.
To stary, utarty stereotyp. Wynika choćby z tego, że w przeszłości kobiety nie były niezależne finansowo, nie pracowały, a antykoncepcja była mniej dostępna, więc miały dużo do stracenia.
W ostatnich latach sytuacja kobiet bardzo się zmieniła. Są teraz niezależne finansowo i znacznie bardziej samowystarczalne. Jest to jedna z przyczyn malejącej różnicy między liczbą kobiet i mężczyzn zdradzających partnera.
4. Zdrada oznacza koniec związku.
Wbrew częstej opinii niewierność nie jest synonimem rozwodu lub zerwania związku. Jednak to stwierdzenie nie ma na celu pomniejszenia faktu, że niewierność jest aktem zdrady i może być bardzo traumatyczna dla oszukanego partnera.
5. Żeby poradzić sobie ze zdradą partnera, trzeba poznać wszystkie jej szczegóły.
Co ciekawe – zwykle jest wręcz przeciwnie. Należałoby unikać domagania się szczegółów seksualnych, ponieważ to tylko zwiększa traumę. Lepiej dla zdradzonej osoby, aby nie tworzyła w umyśle szczegółowych obrazów niewierności swojego partnera.
Jak wybaczyć zdradę?
Kiedy partner zostaje przyłapany na zdradzie lub przyznaje się do niej, niekoniecznie oznacza to koniec związku.
Kluczowymi czynnikami często są cechy samej zdrady – czy był to jednorazowy błąd, czy długotrwały romans? Czy wystąpiło przywiązanie emocjonalne? Czy osoba, która zdradziła, przyznaje się do winy i chce odbudować relację?
Decyzja o pozostaniu w związku po zdradzie opiera się często nie tylko na uczuciach, ale także na kryteriach obejmujących finanse, więzi rodzinne i wspólne rodzicielstwo.
Jednak okazuje się, że jednym z najsilniejszych wskaźników tego, czy para pozostanie razem, są także opinie przyjaciół i rodziny pokrzywdzonego partnera.
Czy możesz zaufać partnerowi, który wcześniej oszukiwał?
Przeszłość nie zawsze determinuje przyszłość, ale badania pokazują, że osoby, które zdradziły partnera w poprzednim związku, są trzy razy bardziej skłonne do zdrady w przyszłym związku w porównaniu z osobami, które wcześniej nie były niewierne.
Osoby, które zdradzały w przeszłości, również okazały się skłonne do wyrażania hipokryzji co do niewierności – na przykład poprzez obwinianie partnera za własne błędy, ale bez przyjmowania odpowiedzialności za błędy partnera.
Jednak powyższe statystyki to nie uniwersalna zasada. Istnieją związki, w których toku zaistniała zdrada, która więcej się nie powtórzyła, a związek udało się odbudować i utrzymać.
Czy zawsze warto wybaczyć zdradę?
Przebaczenie może być trudne, zwłaszcza jeśli partner złamał najbardziej uroczystą przysięgę małżeńską. Zaskakujące jest, że niewierność niekoniecznie musi oznaczać końca związku. Dzięki odpowiedniej komunikacji, terapii i chęci odpuszczenia, wiele par sobie z tym radzi.
Choć może się to wydawać dziwne, w niektórych przypadkach proces naprawy relacji po zdradzie może nawet… wzmocnić związek.
Pary, którym udaje się przezwyciężyć zaistnienie zdrady, często zaczynają od tego, że sprawca bierze na siebie odpowiedzialność za swoje czyny i otwiera się na radzenie sobie z bólem i złością partnera.
Również osoba, która została zdradzona, musi zaakceptować fakt, że jej partner popełnił ogromny błąd i pozwolić mu to odpokutować.
Po zakończeniu romansu lub przyznaniu się do zdrady, niewierna osoba musi sobie uświadomić, że przez jakiś czas partner będzie zasypywał go pytaniami i obawami, na które musi odpowiedzieć zgodnie z prawdą i z zachowaniem wrażliwości.
Szczere przebaczenie, choć czasem niezwykle trudne, przynosi niezwykłą ulgę obu partnerom. Dzięki przebaczeniu nie trzeba już znosić wewnętrznych tortur.
Jednak przebaczenie nie jest obowiązkiem zdradzonego partnera. Choćby w przypadkach, gdy osoba, która zdradziła nie przeprosi lub nie weźmie odpowiedzialności za swoje czyny.
Wtedy, nawet jeśli oznacza to rozbicie rodziny i rozpoczęcie wszystkiego od nowa, czasem warto podjąć trudną decyzję o odejściu.
Odbudowanie zaufania i intymności, które zburzyła niewierność nie jest łatwe, ale jest wykonalne. Zaczyna się od obopólnej chęci zostania razem i wspólnej pracy nad związkiem.
Jeśli zostałeś zdradzony pamiętaj, że to naturalne jeśli nie wiesz, co robić lub jak się czuć.
Życie po rozwodziePsychoterapia po zdradzie
Nieocenionym wsparciem w radzeniu sobie ze zdradą może być psychoterapia indywidualna.
Może pomóc osobie zdradzonej poradzić sobie z traumą i pomóc jej zadecydować, czy warto wybaczyć i odbudować związek, czy należy odpuścić i zakończyć tę relację.
Także osoba, która zdradziła skorzysta na terapii. Warto zidentyfikować powody, które popchnęły do niewierności wobec partnera. Zrozumieć, czy był to błąd, czy przejaw wyboru zakończenia związku.
Istnieje też terapia skierowana do par. W takich spotkaniach biorą udział obydwoje partnerzy i z pomocą terapeuty komunikują się, dokonują wspólnych decyzji i podejmują wysiłki do odbudowania związku.
Pary często stwierdzają, że warto spróbować terapii dla par, jako „ostatniej deski ratunku” przed decyzją o rozstaniu.
Radzenie sobie z bólem po zdradzie
Część zdradzonych osób przyznaje, że mogą przezwyciężyć w sobie sam fakt, że ich partner uprawiał seks z kimś innym, ale głęboko bolesne jest to, że zostali oszukani. Zdrada może być odczuwana jako tak intensywny ból, że niektórzy specjaliści uważają ją za rodzaj traumy.
Czy można poradzić sobie z bolesnym nadużyciem zaufania? Prosta odpowiedź brzmi: tak. Jednak prawdopodobnie nie będzie to łatwe.
Przede wszystkim musisz chcieć sobie z tym poradzić. Oboje musicie być zmotywowani i zaangażowani w rozwiązanie problemów w związku, które doprowadziły do romansu.
Oznacza to, że zarówno osoba, która zdradziła, jak i osoba zdradzona muszą stworzyć oparte na współpracy środowisko, aby „wyleczyć” cały związek po zdradzie.
Dla niektórych zdrada oznacza całkowity koniec relacji. Warto przemyśleć tę decyzję. Trudno udzielić tu jednolitych wskazówek. Możliwość odbudowania związku po zdradzie zależy od wielu indywidualnych czynników – zarówno obu osób w związku, jak i charakteru samej zdrady.
Jak możesz sobie pomócPodsumowanie
Doświadczenie zdrady partnera może być traumatycznym przeżyciem.
Jednak po zdradzie można wrócić do normalności. Zarówno jeżeli zdecydujesz się wybaczyć partnerowi i spróbować odbudować związek, jak i w sytuacji, w której decydujesz się związek zakończyć.
Osoby, które nie wiedzą jak żyć po zdradzie i czują, że sytuacja ich przerasta, mogą skorzystać z usług psychoterapeuty.
Wizyta u specjalisty pomoże poukładać sobie zaistniałą sytuację i podjąć bardziej rozsądne decyzje. Terapeuta pomoże także poradzić sobie z trudnymi emocjami.
Źródła
- Centrum Badania Opinii Społecznej, (2011) Zdrady i romanse. Komunikat z badań.
- Wańczyk, N. (2013). Psychofizyczne uwarunkowania człowieka do zdrady w związku partnerskim. Ogrody Nauk i Sztuk, (3), 143-153.
- Kruger, D. J., Fisher, M. L., Edelstein, R. S., Chopik, W. J., Fitzgerald, C. J., & Strout, S. L. (2013). Was that cheating? Perceptions vary by sex, attachment anxiety, and behavior. Evolutionary Psychology, 11(1), 147470491301100115.
- Żmuda, A. (2011). NIEWIERNOŚĆ MAŁŻEŃSKA–STATYSTYCZNA ANALIZA WYNIKÓW ANKIETY INTERNETOWEJ.
- Snyder, D. K., Baucom, D. H., & Gordon, K. C. (2007). Treating infidelity: An integrative approach to resolving trauma and promoting forgiveness. Infidelity: A practitioner’s guide to working with couples in crisis. New York, NY: Routledge.
