Uzależnienie od seksu, czy zwykłe czerpanie przyjemności? Ponieważ seksoholizm opiera się na jednej z najbardziej naturalnych potrzeb, trudno jest wyczuć granicę, między zdrowiem a zaburzeniem.
Seksoholizm może przynosić wiele cierpienia, szczególnie w związku, może być stygmatyzowany i prowadzić do pogorszenia jakości życia.
Jak więc go rozpoznać?
Jak sobie z nim poradzić?
Na czym polega seksoholizm?
Seksoholizm, choć występuje w powszechnym języku, wcale nie jest tak oczywistą sprawą dla diagnostów.
Choć nikt nie ma wątpliwości co do tego, że uzależnienie od seksu może występować, pojawia się problem z jego klasyfikacją.
Najprościej mówiąc – uzależnienie od seksu polega na występowaniu uporczywych myśli, zachowań i przymusów seksualnych, które zakłócają codzienne życie i relacje danej osoby.
Objawy seksoholizmu– czyli po czym poznać seksoholika?
Skąd wiedzieć, czy ty lub ktoś, na kim ci zależy, może być uzależniony od seksu?
Po czym poznać, czy ktoś jest uzależniony, czy po prostu lubi seks i czerpie z niego przyjemność?
Każde uzależnienie, niezależnie od przedmiotu, zawiera w sobie trzy ważne elementy. Są to:
- przymus – osoba nie potrafi przerwać zachowania mimo chęci i podejmowanych prób, czuje wewnętrzny przymus do powtarzania czynności,
- kontynuowanie mimo niekorzystnych skutków – mimo zauważenia negatywnych konsekwencji, nawet takich jak utrata ważnych relacji, czy pracy, osoba wciąż kontynuuje zachowanie,
- obsesja na punkcie przedmiotu uzależnienia – osoba poświęca dużo czasu i energii na myślenie, planowanie i angażowanie się w czynność.
Istotą seksoholizmu jest ograniczona kontrola nad zachowaniem, narastające napięcie oraz poczucie bezsilności wobec impulsów prowadzących do zachowania.
Poddanie się impulsowi i wykonanie zachowania redukuje napięcie, a co za tym idzie, przynosi ulgę.
Mimo to niedługo potem osobę dotkniętą tym problemem dotyka wstyd.
Biorąc pod uwagę powyżej wymienione kryteria, niektóre z widocznych objawów uzależnienia seksualnego mogą obejmować:
- dominację seksu w życiu człowieka (jest elementem centralnym i częstym celem),
- czynności seksualne mogą (ale nie muszą) być nieodpowiednie lub ryzykowne i mogą obejmować na przykład ekshibicjonizm lub seks w miejscach publicznych,
- ciągła potrzeba seksu jest zazwyczaj przeplatana uczuciem żalu, niepokoju lub wstydu,
- osoba angażuje się w różne formy seksu, także wtedy, gdy jest sama, w tym masturbacja, seks przez telefon, pornografia lub cyberseks,
- osoba uprawia seks z wieloma partnerami.
Ważne jest, aby pamiętać, że osoba nie musi angażować się w„dziwny” seks, aby stwierdzić uzależnienie.
Najważniejszym wyróżnikiem jest fakt, że dana osoba nie potrafi powstrzymać się od współżycia nawet mimo zauważania szkód, jakie mogą wyniknąć z ich zachowania (np. konflikt z partnerem, utrata związku, potencjalne choroby).
Jak możesz sobie pomócW przeciwieństwie do kogoś ze zdrowym popędem seksualnym osoba uzależniona od seksu spędza nieproporcjonalnie dużo czasu na szukaniu lub angażowaniu się w seks, jednocześnie często (z powodu poczucia wstydu) utrzymując aktywność w tajemnicy przed innymi.
Seksoholizm na kozetce – konsekwencje i leczenie
W obecnie obowiązującym podręczniku diagnostycznym DSM V uzależnienie seksualne w ogóle nie zostało ujęte, ponieważ zdaniem autorów, brakuje wystarczającej zgodności, żeby ustalić kryteria diagnostyczne i opisy przebiegu potrzebne do rozpoznania tych zachowań jako zaburzeń psychicznych.
Diagnoza jest jednak możliwa według kryteriów klasyfikacji ICD-10.
Seksoholizm, podobnie jak inne uzależnienia behawioralne (czyli uzależnienia od zachowań) są podobne do uzależnienia od substancji (np. alkoholu, narkotyków, nikotyny) mimo braku wystąpienia substancji uzależniającej.
Podobnie, jak w przypadku każdego innego uzależnienia, człowiek uzależniony odczuwa przyjemność z zachowania nałogowego, a stres i nieprzyjemność wywołują jedynie konsekwencje uzależnienia (a nie samo wykonywanie czynności).
Konsekwencje seksoholizmu
Ludźmi, którzy zmagają się z uzależnieniem od seksu zawładnęły ich popędy seksualne.
Zamiast nad nimi panować, stali się ich niewolnikami. Zamiast cieszyć się życiem seksualnym, które odpowiada ich wartościom i celom, są więzieni przez zachowania, które niszczą ich poczucie własnej wartości.
Relacje partnerskie i rodzinne mogą być ofiarą nieleczonego seksoholizmu.
Co więcej, seksoholizm może być także stygmatyzowany przez osoby z najbliższego otoczenia, co utrudnia podjęcie i kontynuowanie leczenia.
Nie brakuje osób, które uzależnienie seksualne oceniają jako zwykły brak samokontroli i starań lub moralny osąd tych, którzy lubią różnorodność seksualną.
Pojawiły się również obawy dotyczące nowego rodzaju uzależnienia od seksu: uzależnienia od seksu online.
Uzależnienie seksualne najczęściej charakteryzuje się błędnym kołem hiperseksualności i niskiej samooceny.
Chociaż seks może przynieść krótkotrwałą ulgę, szkody dla samopoczucia psychicznego danej osoby często będą się zwiększać i pogarszać z czasem.
Leczenie seksoholizmu
Uzależnienie od seksu wymaga leczenia ze strony specjalisty doświadczonego w tej dziedzinie, takiego jak psycholog, psychiatra lub seksuolog. Często bardzo pomocnym rozwiązaniem w tym przypadku jest też terapia dla par.
Opcje terapii uzależnienia od seksu mogą się różnić w zależności od przyczyny i indywidualnej sytuacji.
Jednym z najbardziej skutecznych podejść jest terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym.
Taka forma terapii pozwala skutecznie odnaleźć czynniki wyzwalające problematyczne zachowanie i pomaga rozwinąć inne, bardziej adaptacyjne mechanizmy radzenia sobie z nimi.
Jeśli uzależnienie od seksu jest związane z zaburzeniami lękowymi lub zaburzeniami nastroju, psychiatra może przepisać leki jako część planu leczenia.
Ponadto istnieje coraz więcej grup wsparcia, które mogą pomóc w wychodzeniu z uzależnienia od seksu.
Co ważne, w przeciwieństwie do terapii innych rodzajów uzależnień (np. uzależnienia od hazardu, czy alkoholizmu) celem leczenia seksoholizmu nie jest całkowita abstynencja.
Chociaż powstrzymywanie się od seksu może być częścią procesu, to nie jest jego celem – bo podejmowanie współżycia jest normalnym i zdrowym zachowaniem człowieka.
Związek z seksoholikiem
Osobą, która najbardziej zmaga się z seksoholizmem (poza samą osobą uzależnioną), jest oczywiście partner seksoholika.
Uzależnienie ukochanej osoby może przynosić wiele cierpienia oraz wątpliwości.
Zdrowe granice w związku z seksoholikiem
Pamiętaj, że jako partner seksoholika, możesz wyznaczać swoje granice i bronić swojego dobrego samopoczucia i komfortu.
Diagnoza seksoholizmu nie może być „furtką” i wymówką, która ma przymusić Cię na przykład do tolerowania niewierności lub poddawania się formom współżycia, które nie są dla Ciebie komfortowe.
Czy seksoholik potrafi kochać?
Pomimo częstych problemów z intymnością, osoby uzależnione od seksu oczywiście potrafią kochać swoich partnerów.
Mimo że wielu z nas utożsamia pociąg seksualny z miłością i bliskością, nie zawsze tak jest.
Podsumowanie
Seksoholizm to nie tylko źródło cierpienia dla osoby uzależnionej (i jej bliskich), ale także zagwozdka dla diagnostów i niejednokrotnie trudny przypadek dla terapeutów.
Nie jest łatwo wyznaczyć jasną granicę między „lubieniem seksu” a „seksoholizmem”, co często sprawia, że osoba uzależniona od współżycia nie zgłasza się po pomoc.
Tak, jak z wszystkimi innymi typami uzależnień behawioralnych (czyli uzależnień od określonych zachowań), także z seksoholizmem można się uporać, aby prowadzić zdrowsze i szczęśliwsze życie.
Najlepszym sposobem jest zgłoszenie się do psychoterapeuty, który określi przyczyny i indywidualnie dobierze metody leczenia.
Źródła
- Czyżkowska, A. (2018). Uzależnienie od seksu z perspektywy teorii przywiązania. Studia nad Rodziną, 22(4 (49), 69-97.
- Griffiths, M. D. (2012). Internet sex addiction: A review of empirical research. Addiction Research & Theory, 20(2), 111-124.
- Hall, P. (2012). Understanding and treating sex addiction: A comprehensive guide for people who struggle with sex addiction and those who want to help them. Routledge
- Jaroch-Lidzbarska, M. Psychoterapeuta uzależnień wobec problemu uzależnienia od seksu. innowacja, 101.
- Habrat, B. (2017). O terminologii i pozycji nozologicznej tzw. nałogów behawioralnych, Serwis Informacyjny Uzależnienia, 1(77), 25-29.
- Sarzyńska, J., & Ruchel, A. (2011). Trening uwagowy w terapii osób z zaburzeniami kontroli impulsów. Seksuologia Polska, 9(2), 76-79.
