Związek z narcyzem – czy warto?

Związek z narcyzem to wyzwanie.

„Jestem z totalnym narcyzem!” – takie określenie nie jest rzadkością podczas konfliktów lub po rozstaniu.

Jak naprawdę wygląda związek z narcyzem?

Czy Twój partner faktycznie jest narcyzem?

Na czym polega narcyzm?

Jak rozpoznać narcyza? Cechy narcyza

Być może pojawiła się w Twojej głowie pokusa, by przykleić partnerowi (lub byłemu partnerowi) łatkę narcyza.

Takie określenie sytuacji pomaga wyjaśnić sobie, co poszło nie tak w związku i zdjąć odpowiedzialność z samego siebie. 

To nie moja wina, ten związek cierpi, bo on/ona jest narcyzem!

Narcyzm stał się jednym z szerokich określeń, takich jak „toksyczność”, które łatwo przychodzą na myśl, gdy cierpisz w związku, ale być może nie znasz pełni jego znaczenia.

Narcystyczne zaburzenie osobowości to realna diagnoza, która może siać spustoszenie w związku, dlatego tak ważne jest, aby uzyskać jasny obraz tego, czym naprawdę jest narcyzm.

Jak więc dokładnie wygląda narcyzm w kontekście związku?

A jeśli faktycznie spotykasz się z narcyzem, jak powinieneś poradzić sobie z tą sytuacją?

Kiedy większość ludzi myśli o narcyzie, myśli o kimś, kto ma obsesję na swoim punkcie, nadmiernie przejmuje się swoim wyglądem i nieustannie szuka uwagi.

Chociaż elementy tego stereotypu są prawdziwe, za narcyzmem kryje się dużo więcej.

Osobowość narcystyczna

Definicja diagnostyczna narcystycznego zaburzenia osobowości opisuje osobę, która:

• ma wyolbrzymione poczucie własnej wartości,
• fantazjuje o wielkich sukcesach, niesamowitej mocy i idealnej miłości,
• czuje się wyjątkowa i czuje, że powinna zadawać tylko z innymi podobnie niezwykłymi ludźmi,
• oczekuje, a nawet wymaga podziwu,
• ma poczucie konieczności bycia traktowanym w sposób uprzywilejowany,
• wykorzystuje inne osoby (poprzez manipulację) do osiągnięcia własnych celów,
• nie czuje empatii wobec innych osób,
• często odczuwa zazdrość i zawiść lub w nieuzasadniony sposób oskarża innych o zazdrość i zawiść względem siebie,
• jest arogancka i wyniosła wobec innych.

Należy pamiętać, że nie każdy, kto wykazuje cechy narcystyczne, ma narcystyczne zaburzenie osobowości.

Czasem nawet mylimy cechy „zdrowego egoizmu” (stawiania granic, asertywności, stabilnej i wysokiej samooceny) z narcyzmem, ponieważ nie jesteśmy przyzwyczajeni do ludzi pewnych siebie.

Praktyczne porady na asertywność

Czy narcyz może się zmienić?

Jest to pytanie, które wielu ludzi zadaje, będąc w związku z narcyzem lub po zakończeniu takiego związku.

Istnieje wiele teorii na ten temat i różne perspektywy dotyczące możliwości zmiany narcystycznych cech u danej osoby. 

Oto kilka aspektów, które warto wziąć pod uwagę:

• Narcyzm jest głęboko zakorzenionym wzorcem zachowań i przekonań, które są trudne do zmiany. Osoby narcystyczne często mają ograniczoną świadomość swojego zachowania i rzadko uznają potrzebę zmiany.
• W niektórych przypadkach osoba może być skłonna szukać terapii i wsparcia. Terapia może pomóc w identyfikacji i zrozumieniu narcystycznych wzorców zachowań oraz w rozwijaniu umiejętności empatii i bardziej zdrowych relacji. Jednak sam proces terapeutyczny może być długi i wymagać cierpliwości.
• Kluczowym czynnikiem jest motywacja narcyza do zmiany. Jeśli osoba nie uznaje potrzeby zmiany, nie jest gotowa do samorefleksji i nie jest skłonna do pracy nad sobą, trudno oczekiwać znaczących zmian.
• Wzrost świadomości na temat narcyzmu i jego negatywnego wpływu na relacje może wpływać na zmianę. Osoby narcystyczne mogą być bardziej skłonne do zastanowienia się nad swoim zachowaniem, gdy zaczynają dostrzegać, jakie konsekwencje ma ono dla ich relacji.

Pamiętaj, że nie jesteś odpowiedzialny za przemianę narcyza.

Ważne jest, abyś dbał o własne zdrowie i dobrostan emocjonalny. Jeśli jesteś w toksycznym związku z narcyzem, czasem najlepszym rozwiązaniem może być rozważenie opuszczenia takiej relacji i skupienie się na własnym szczęściu.

Bezpłatny test online – sprawdź czy cierpisz na lęki

„Pozytywny” narcyzm

Gdy wiemy już wszystko o tym, czym jest narcyzm, nadszedł czas, aby przyjrzeć się, czym narcyzm nie jest.

Może to być trudne, jeśli chodzi o randki, zwłaszcza w swobodnym kontekście, ponieważ nierozważne lub pozornie manipulacyjne zachowanie ludzi może zostać odebrane jako narcystyczne.

Patologicznego narcyzmu nie należy mylić ze zdrowym narcyzmem. Ważne jest, abyśmy pielęgnowali nasze zdrowe potrzeby narcystyczne.

Należą do nich poczucie własnej wartości, wysoka samoocena i dobre samopoczucie.

Nie ma nic złego w myśleniu, że jesteś niesamowity i w posiadaniu wysokiej samooceny, o ile nie przekłada się to na postrzeganie, że jesteś lepszy i bardziej uprzywilejowany od wszystkich innych.

Narcyz w związku – czy jest szansa na happy end?

Narcyzi potrafią kochać, ale ich miłość jest zwykle powierzchowna i ulotna.

Mogą rozwijać intensywne przywiązania emocjonalne, a mimo to nadal zachowywać całkowity brak empatii dla obiektu swoich uczuć.

Ich związki często są nękane dramatycznymi wahaniami nastroju, burzliwymi wzlotami i rozdzierającymi serce upadkami.

Bez leczenia trudne jest, aby narcyz znalazł szczęście w związku, ponieważ zazwyczaj nie jest w stanie udzielić ani otrzymać wsparcia emocjonalnego niezbędnego do zdrowej i wspierającej relacji.

Dzięki terapii i autorefleksji niektórzy narcyzi mogą nauczyć się, jak stać się bardziej współczującym i wyrozumiałym dla swoich partnerów.

Kiedy narcyzi się zakochują, zwykle na początku mają obsesję na punkcie swojego partnera.

Mogą obsypywać komplementami i prezentami i używać wielkich gestów (np. zbyt szybko wyznać „kocham cię”).

Niestety, ten naładowany emocjonalnie związek jest często zbyt intensywny i niestabilny, co prowadzi do cyklu wzlotów i upadków, z których trudno jest uciec.

Zamiast tworzyć głęboką więź emocjonalną, narcyzi przywiązują się do idei pięknej miłości i z czasem próbują odtworzyć uczucie podziwu, jakie mieli na początku swojego związku.

Wtedy mogą posunąć się do toksycznych i manipulacyjnych zachowań, na przykład umniejszając swojemu partnerowi.

Dla narcyza związek jest zewnętrznym źródłem potwierdzenia do zwiększania poczucia własnej wartości.

Nie rozumieją, że prawdziwa miłość wymaga wzajemności.

Oznaki, że możesz być w związku z narcyzem

Oto kilka oznak, że możesz być w związku z narcyzem.

Nie każda oznaka musi być obecna, ale jeśli rozpoznasz kilka z tych zachowań, to może (ale nie musi) sugerować, że twój partner lub partnerka ma cechy narcystyczne:

1. Skupienie na sobie: Narcyz koncentruje się głównie na własnych potrzebach, pragnieniach i osiągnięciach. Często oczekuje, że cała uwaga będzie skierowana na niego, a twoje potrzeby są ignorowane.
2. Brak empatii: Narcyz ma trudności z empatią i zrozumieniem uczuć innych osób. Może nie przejawiać zainteresowania twoimi problemami lub nie okazywać współczucia w sytuacjach trudnych dla ciebie.
3. Manipulacja i kontrola: Narcyz często stosuje manipulację emocjonalną, aby uzyskać to, czego chce. Mogą stosować takie taktyki jak szantaż emocjonalny, krytyka, czy umniejszanie. Często starają się kontrolować twoje działania, decyzje i relacje.
4. Wyolbrzymianie swojej wartości: Narcyz często wyolbrzymia swoje osiągnięcia, umiejętności i znaczenie. Nieustannie potrzebuje pochwał, uznania i podziwu od innych osób, aby podtrzymać swoje ego.
5. Brak odpowiedzialności: Narcyz rzadko przyjmuje odpowiedzialność za swoje błędy. Często wini innych za swoje problemy.
6. Wzrastające poczucie niskiej wartości: Jako partner lub partnerka narcyza, możesz zauważyć, że masz coraz niższe poczucie własnej wartości. Często otrzymujesz krytykę, złośliwe uwagi, a twoje potrzeby i opinie są ignorowane lub bagatelizowane.
7. Ciągłe dążenie do pochwał: Narcyz potrzebuje stałego podziwu i uznania. Oczekuje, że będziesz go stale chwalić i podziwiać.
8. Cykl idealizacji i deprecjacji: Na początku związku narcyz może idealizować cię, podziwiać i obdarzać dużą uwagą. Jednak z czasem może zacząć deprecjonować cię, krytykować i bagatelizować twoje osiągnięcia.

Jeśli rozpoznajesz w swoim związku wiele z tych oznak, może to wskazywać na to, że masz do czynienia z narcyzem.

Ważne jest, aby być świadomym tych sygnałów i dbać o swój dobrostan emocjonalny. 

Bezpłatny test online depresji

Jak postępować w związku z narcyzem?

Umawianie się z narcyzem często powoduje, że kwestionujesz swoją rzeczywistość, uczucia i zachowania.

Niestety, próby rozwiązania konfliktu z narcyzem często kończą się niepowodzeniem. 

Wchodzenie w związek z narcyzem może być wyzwaniem.

Jeśli jesteś w takiej relacji, istnieje kilka sposobów radzenia sobie i dbania o swoje dobrostan.

1. Uświadom sobie, że to nie jest twoja wina: Ważne jest, aby zrozumieć, że zachowanie narcyza nie jest spowodowane twoimi działaniami. To ich własne problemy emocjonalne i brak umiejętności radzenia sobie z nimi. Nie bierz na siebie odpowiedzialności za ich zachowanie.
2. Poznaj swoje granice: W związku z narcyzem łatwo jest zatracić się w jego potrzebach i oczekiwaniach. Ustal swoje granice i trzymaj się ich. Bądź jasny w komunikacji i nie zgadzaj się na sytuacje, które naruszają twoje wartości i godność.
3. Zachowaj zdrową samoocenę: Narcyz może często manipulować twoją samooceną i sprawić, że poczujesz się bezwartościowy. Pracuj nad budowaniem swojego poczucia własnej wartości i nie pozwól, aby narcyz wciągnął cię w pułapkę niskiej samooceny.
4. Zadbaj o wsparcie społeczne: Związek z narcyzem może być wyjątkowo emocjonalnie wyczerpujący. Poszukaj wsparcia u bliskich przyjaciół, rodziny lub psychoterapeuty. Ważne jest, aby mieć miejsce, gdzie możesz się wygadać i otrzymać wsparcie od osób, które cię rozumieją.
5. Bądź świadomy manipulacji: Narcyzi często stosują manipulację emocjonalną, aby osiągnąć swoje cele. Naucz się rozpoznawać takie manipulacje i bądź świadomy, jak wpływają na twoje samopoczucie i zachowanie. Pamiętaj, że nie jesteś odpowiedzialny za zaspokajanie ich potrzeb emocjonalnych kosztem swoich.
6. Znajdź wsparcie terapeutyczne: Praca z terapeutą może być bardzo pomocna dla osób znajdujących się w związku z narcyzem. Terapeuta może pomóc ci zrozumieć dynamikę związku, pomóc podnieść Twoje poczucie własnej wartości i nauczyć strategii radzenia sobie z trudnościami.
7. Przemyśl swoje opcje: Jeśli sytuacja w związku z narcyzem staje się nie do zniesienia i wpływa negatywnie na twoje zdrowie psychiczne i emocjonalne, warto rozważyć możliwość opuszczenia tego związku. Nie zapominaj, że twoje dobro i szczęście są priorytetem.

Podsumowanie

Związek z narcyzem może być wyjątkowo trudnym i toksycznym doświadczeniem.

Narcyzm charakteryzuje się skupieniem na własnych potrzebach, brakiem empatii i manipulacyjnym zachowaniem.

Ważne jest, aby zrozumieć, że nie jesteś odpowiedzialny za zmianę narcyza.

Jeśli jesteś w związku z narcyzem i doświadczasz ciągłej manipulacji, krytyki, braku szacunku i niewłaściwego traktowania, rozważanie opuszczenia takiej relacji może być najlepszym krokiem w kierunku odzyskania kontroli nad swoim życiem.

Warto szukać wsparcia wśród bliskich osób, terapeuty lub grup wsparcia, które mogą pomóc ci przejść przez trudne doświadczenia i podjąć decyzje, które będą służyć twojemu dobru.

Pamiętaj, że zasługujesz na zdrową i kochającą relację, w której twoje potrzeby są szanowane i ważne: jest to możliwe, nawet jeśli Twój związek to związek z narcyzem.

Źródła

• Szczukiewicz, P. (2016). Narcyzm w diagnozie i terapii psychologicznej. Pedagogika: Badania, Dyskusje, Otwarcia, (7), 85-96.
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). American Psychiatric Publishing.
• Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2009). The narcissism epidemic: Living in the age of entitlement. Simon and Schuster.
• Buczek¹, A., Puchała, A., & Kocur, D. (2016). Ciemna Triada u osób będących w relacji typu Friends with Benefits.
• Campbell, W. K., & Foster, C. A. (2002). Narcissism and commitment in romantic relationships: An investment model analysis. Personality and social psychology bulletin, 28(4), 484-495.