Zazdrość w związku

Zazdrość w związku umacnia go, gruntuje przywiązanie, a może wręcz przeciwnie – psuje relację od środka?

Zazdrość bywa problemem, szczególnie jeśli jest źródłem konfliktu, niezrozumienia i chwieje zaufaniem w posadach.

Co oznacza nieuzasadniona zazdrość w związku?

Szczyptę zazdrości w związku większość z nas jest w stanie tolerować. W końcu to oznaka, że partnerowi zależy, prawda? Niekoniecznie.

Chociaż faktycznie odrobina zazdrości w związku nie powinna wyrządzić większej szkody, czasem to pierwszy objaw poważniejszych problemów.

Skąd więc bierze się nieuzasadniona zazdrość wobec wiernego partnera?

Lęk przed odrzuceniem

Zazdrość pojawia się, gdy przemawia przez nas lęk – a konkretnie lęk przed odrzuceniem. Boimy się, że partner nas zdradzi lub podejmie decyzję o odejściu do kogoś innego, a my zostaniemy samotni i bezradni.

W takim przypadku zazdrość jest tylko powierzchownym objawem, a prawdziwa przyczyna, czyli lęk przed odrzuceniem, jest ukryta głęboko w nas samych.

Lęk przed odrzuceniem może być owocem przeżytej traumy po doświadczeniu odrzucenia – czy to przez poprzedniego partnera, czy też inny obiekt miłości, na przykład rodziców.

Bezpłatny test online na lęki

Gdy dobrze znamy doświadczenie porzucenia przez kogoś, kto miał dawać nam poczucie bezpieczeństwa, lęk przed powtórnym doświadczeniem może irracjonalnie pojawiać się nawet w szczęśliwym związku.

Gdy to lęk przed odrzuceniem jest przyczyną odczuwania zazdrości, tak naprawdę faktyczne zachowania partnera nie mają większego znaczenia.

Nawet jeśli jest do szpiku kości wierny, możesz wciąż bać się, że pewnego dnia przestanie i pójdzie do kogoś innego. W takim przypadku najważniejsza jest praca z samym sobą.

Niska samoocena

Inną wewnętrzną przyczyną zazdrości jest niska samoocena. Niskie poczucie własnej wartości może przyjmować różne postacie, na przykład możesz czuć, że partner jest od ciebie atrakcyjniejszy i nie zasługujesz na jego miłość.

Albo możesz porównywać się z innymi, bojąc się, że twój partner będzie wolał ich od ciebie.

Znane są nawet przypadki odrzucania potencjalnych partnerów, bo są „zbyt atrakcyjni i zaraz uciekną”.

Takie przekonanie dużo więcej mówi nam o nas samych niż o potencjalnej wierności drugiej osoby.

Podobnie jak w przypadku lęku przed odrzuceniem, także niska samoocena jest kwestią przede wszystkim do przepracowania z samym sobą.

Czy zazdrość zawsze jest nieuzasadniona?

Do tej pory omówiliśmy dwa główne powody zazdrości – lęk przed odrzuceniem oraz niską samoocenę – w obu przypadkach przyczyna zazdrości była wewnętrzna i nieuzasadniona zachowaniami partnera.

Nie zawsze tak jest.

Zdarza się również, że zazdrość pojawia się z czasem i wynika z samej relacji oraz zachowań drugiej połówki.

Z czasem czujemy się coraz bardziej niepewnie, aż pojawia się zazdrość i realne obawy o przyszłość związku.

Gdy partner nie daje poczucia bezpieczeństwa

Może zdarzyć się, że partner, choć nie zdradza, daje nam sygnały, które stopniowo burzą zaufanie, poczucie bezpieczeństwa w związku, a być może także samoocenę.

Jeśli partner wykazuje toksyczne zachowania, efektem może być utrata pewności, a także zazdrość. Przykładami takich zachowań są na przykład:

• nadmierne krytykowanie;
• porównywanie ciebie z innymi – szczególnie gdy odbywa się na Twoją niekorzyść (na przykład „X potrafi zarobić więcej niż ty”, albo „Y od razu po porodzie zaczęła się ruszać, żeby wrócić do formy”);
• wyśmiewanie lub ignorowanie Twoich obaw;
• grożenie (nawet w żartach) odejściem;
• przekraczanie ustalonych w związku granic (na przykład spotykanie się sam na sam o późnych porach z inną osobą mimo rozmów, że czujesz się z tym niekomfortowo);
• umyślne wywoływanie zazdrości.

Zazdrość po zdradzie

Ekstremalnym przykładem uzasadnionej zazdrości, jest odczuwanie zazdrości po zdradzie. W końcu „skoro raz zdradził/a może zrobić to znowu”.

Osoba, która nosi w sobie traumę po zdradzie z łatwością wpada w te same schematy myślenia i ponownie podejrzewa zdradę.

Jednak nie musi tak być.

Chociaż z pewnością to niełatwe zadanie i nie zawsze się udaje, związek po zdradzie można odbudować, razem z pełnym zaufaniem i poczuciem bezpieczeństwa.

Radzenie sobie z zazdrością w związku

Jeżeli ustaliłeś już przyczyny zazdrości w swoim związku, to pora im zaradzić! 

Poniżej poznasz kilka sposobów na to, jak można pracować nad zazdrością, którą odczuwasz z przyczyn wewnętrznych (na przykład przez lęk przed odrzuceniem lub niską samoocenę), jak zacząć pracę nad zazdrością z partnerem (gdy zazdrość wynika z przyczyn zewnętrznych), a także co zrobić, gdy Twój partner jest ciągle zazdrosny, choć Twoim zdaniem nie ma ku temu powodów.

Pamiętaj, że niezależnie od przyczyny, dobrze zacząć od szczerej i otwartej rozmowy z partnerem.

W końcu związek to wasze wspólne dobro, a więc zazdrość, która się w nim pojawia, także powinna obchodzić obie strony.

Jak możesz sobie pomóc

Praca nad zazdrością z samym sobą

Niepewność siebie nie jest problemem, z którym jesteśmy w stanie uporać się z dnia na dzień, przygotuj się więc na trudną i długotrwałą pracę. Warto – bo stawką jest dobre samopoczucie we własnej skórze.

Już samo przyjęcie odpowiedzialności i poczucie, że źródło zazdrości tkwi w Twojej niepewności, może być uwalniające.

Pozwoli Ci lepiej ocenić sytuację i walczyć z odruchowymi, kontrolującymi zachowaniami wobec partnera.

Najlepszym rozwiązaniem na wymykające się spod kontroli niskie poczucie własnej wartości będzie praca z terapeutą.

Specjalista pomoże Ci odkryć przyczyny, które często są głęboko ukryte, a także dopasuje do Twojej indywidualnej sytuacji techniki, z którymi zaczniesz stopniowo czuć się lepiej i bezpieczniej z samym sobą.

Praca nad zazdrością z partnerem

Wspólną pracę zawsze warto zacząć od otwartej rozmowy.

Poznaj punkt widzenia Twojego partnera, dowiedz się, jak się czuje i skonfrontuj go z Twoimi obawami. Postaraj się jak najdokładniej opisywać swoje myśli i dopytywać, jeżeli coś w wypowiedzi partnera jest niejasne.

Kluczem jest tu porozumienie.

Możecie zgłosić się na psychoterapię dla par, gdzie bezstronny psychoterapeuta będzie czuwał nad budowaniem porozumienia między Wami.

To bardzo mądre wyjście, szczególnie jeśli czujesz, że Wasze rozmowy częściej prowadzą do pogłębienia konfliktu, niż do jego zażegnania.

Dobrym pomysłem jest też przedyskutowanie granic w Waszym związku.

Upewnij się, że partner wie, gdzie jest granica Twojego komfortu i że oboje macie jasność co do tego, jakie zachowania są w waszej relacji nadużyciem zaufania.

Radzenie sobie z nieuzasadnioną zazdrością partnera

Pamiętaj, że jeżeli partner czuje zazdrość, to nawet jeżeli nie czujesz się za to odpowiedzialny, warto wziąć czynny udział w rozprawieniu się z tym problemem.

Jeżeli Twój partner nie ma zewnętrznych powodów do zazdrości, to najprawdopodobniej przemawiają jego głębokie lęki i niepewności.

Spróbuj, poprzez rozmowy i codzienne wzmacnianie, pomóc mu zbudować silniejsze poczucie własnej wartości.

Nie zapominaj też o zdrowych granicach. Nawet jeżeli nie masz nic do ukrycia, możesz nie życzyć sobie ingerowania w Twoją prywatność i kontrolowania na każdym kroku.

Zaufanie nie polega na ciągłym udowadnianiu niewinności.

Podsumowanie

Zazdrość może wydawać się normalnym efektem ubocznym miłości, często jednak jest objawem skrywanych głęboko lęków, niepewności lub chowanej urazy. 

Zazdrość w związku może być wynikiem wewnętrznych problemów jednego z partnerów, a także odpowiedzią na krzywdzące zachowania partnera – jednak, żeby się jej pozbyć, zawsze konieczna będzie otwarta komunikacja i wspólne starania.

Źródła

• Mandal, E., Moroń, M., & Latusek, A. (2015). Wzbudzanie zazdrości jako metoda wywierania wpływu w bliskich związkach. Psychologia Społeczna, 2(33), 192-209.
• Szostek, P. (2017). Zazdrość romantyczna: kluczowe koncepcje teoretyczne i narzędzia pomiaru. Psychologia Społeczna, 12(41), 130-141.
• Lasota, A., & Abramciów, R. (2015). Psychologiczna analiza konstruktu zazdrości. Teraźniejszość–Człowiek–Edukacja, 18(3 (71), 139-150.
• Cynkier, P. (2018). Czyny zabronione na tle zazdrości erotycznej u osób zdrowych psychicznie. Psychiatr. Pol, 52(5), 915-928.
• Moroń, M., Grzywnowicz, P., Łojan, A., Szyszłow, M., & Warlewska, E. (2016). Wrażliwość na wzmocnienia a zazdrość w związkach romantycznych.